کلاس تفسیر قرآن کریم ( سوره مبارکه بقره )درس شانزدهم ..... آیات 84 تا 88
تفسیر سوره مبارکه بقره توسط ماموستا ملا قادر قادری آیات 84 الی 88 سوره مبارکه بقره ** ** مورخه 21/12/86
***** موضوع درس ***** 1- ادامه بحث نافرماني يهود 2- دشمني يهود با پيامبران الهي
***** ترجمه اجمالی درس ***** وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ لا تَسْفِكُونَ دِمَاءَكُمْ وَلا تُخْرِجُونَ أَنْفُسَكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَأَنْتُمْ تَشْهَدُونَ (٨٤) به یاد آورید هنگامی که از شما عهد گرفتیم که خون یکدیگر را نریزید و یکدیگر را از خانه و دیار خود بیرون نکنید ، پس بر آن عهد اقرار کردید و گردن نهادید و شما خود بر آن گواه می باشید . ثُمَّ أَنْتُمْ هَؤُلاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَكُمْ وَتُخْرِجُونَ فَرِيقًا مِنْكُمْ مِنْ دِيَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَيْهِمْ بِالإثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَإِنْ يَأْتُوكُمْ أُسَارَى تُفَادُوهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْرَاجُهُمْ أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَمَا جَزَاءُ مَنْ يَفْعَلُ ذَلِكَ مِنْكُمْ إِلا خِزْيٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يُرَدُّونَ إِلَى أَشَدِّ الْعَذَابِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ (٨٥) باز شما به همان خوی زشت اسلاف خود پایدارید ،خون یکدیگر را می ریزید و ضعفا را از دیار خود اخراج می کنید و در ظلم و ستم بر ضعیفان همدست و پشتیبان یکدیگرید و در مقابل آزادی اسیران در خواست فدیه دارید در صورتیکه به حکم تورات اخراج آنها بر شما حرام است چرا به بعضی از احکام تورات ایمان دارید و به بعضی کافر هستید پس جزای اینچنین امت بد کرداری چیست جز ذلت و خواری در زندگی دنیا و عذاب سخت و شدید در آخرت و خداوند از اعمال شما غافل نیست . أُولَئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا بِالآخِرَةِ فَلا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلا هُمْ يُنْصَرُونَ (٨٦) آن قوم کسانی هستند که برای زندگی فانی و دوروزه دنیا ، آخرت خود را می فروشند ، عذاب این گروه شدید و قابل تخفیف نیست و هیچکس آنان را یاری نخواهد کرد . وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَقَفَّيْنَا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ أَفَكُلَّمَا جَاءَكُمْ رَسُولٌ بِمَا لا تَهْوَى أَنْفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِيقًا كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقًا تَقْتُلُونَ (٨٧) برای موسی (ع) کتاب تورات فرستادم و بعد از وی پیامبران دیگری فرستادیم و به عیسی پسر مریم (ع) معجزات و ادله روشن دادیم و بوسیله جبریل اقتدار و توانایی بخشیدم آیا این برخورد جایز است هر پیامبری از جانب خداوند فرستاده شود و بر خلاف هوا و نفس شما عمل میکرد با تکبر در مقابل او ایستادگی می کردید و یا با تکذیب یا قتل جمعی از پیروان آنها . وَقَالُوا قُلُوبُنَا غُلْفٌ بَلْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَقَلِيلا مَا يُؤْمِنُونَ (٨٨) به صورت شوخی می گفتند قلبهای ما به حجاب غفلت پوشیده شده و توان درک حرفهای شما را ندارد
***** توضیح درس ***** در مدینه منوره قبایل یهود زیاد بودند از قبیل بنی نضیر ، بنی قینقاع ، بنی قریظه و غیره و مشرکین هم ساکن بودند. قوم يهود مشاهده میکردند که عده و عده مسلمانان هر روز افزون میگردد و این امر باعث ناراحتی و بغض و حقد یهود مدینه شده بود و هر روز به بهانه ای سد راه پیامبر اسلام (ص) می شدند و خود را ممتاز و برنده و عزیز و پیرو صادق حضرت موسی (ع) و حزب الله واقعی و اهل بهشت معرفی میکردند . معهذا خداوند متعال شعارها و دروغها و ادعاهای این قوم لجوج را یکی بعد از دیگری رد و خنثی میكرد ولي باز به نافرماني ادامه ميدادند. در آیات 84 و 85 و 86 یکی از دروغهای آنان را آشکار میکند و می فرماید اسلاف و اجداد شما که مورد افتخار شما هستند و به سلف صالح خود از آنها یاد میکنید با خدا و پیامبر خدا عهد و میثاق بستند که قومی آرام و مطیع و با هم به تفاهم و محبت زندگی کنند و از قتل و خونریزی دوری کنند ، معهذا صادق نبودند و پیمان را نادیده گرفتند و به قتل و نزاع و اخراج ضعفا اقدام کردند و در مقابل آزادی اسراء فدیه می گرفتند در حالیکه طبق مفاد تورات فدیه در مقابل آزادی اسراء حرام بود پس ای قوم یهود این چه طرز تفکری است شما که مدعی پیروی از تورات هستید به بعضی از مفاد تورات ایمان دارید و بعضی دیگر را قبول و ایمان ندارید پاداش این طرز تفکر و عقیده و نتیجه این عدم ثبات و ظاهر سازی بدون شک ذلت دنیا و عذاب شدید آخرت است و این نوع برخورد اسلاف شما که به خاطر دوروز زندگی دنیا آخرت خود را می فروختند ننگ تاریخ است و چنین فکر و قومی شایسته افتخار نیست. سپس در آیه 87 و 88 به رسالت پیامبران در اعصار مختلف و جبهه گیری یهود علیه آنها و مساعدت پیامبران و نصرت آنها بوسیله حضرت جبریل اشاره می فرماید که در یک نظر و تحلیل کوتاه باید گفت : یهود در هر عصر و زمان و مکانی یهودند و لجوج و نافرمان و پیمان شکن
***** نتیجه درس ***** 1-یهود قومی هستند پیمان شکن ، نژاد پرست ، زبان شیرین ، اهل خیانت و فسادند . 2-ایمان به بعضی از کتاب و برنامه آسمانی و کفر به بعضی دیگر از اخلاق یهود است باید در این حدود خیلی هشیارانه عمل کنیم . 3-قوم یهود در تمام عصور مخالف انبیاء الهی بوده اند و به قتله انبیاء معروفند حضرات عیسی و زکریا به دست این قوم لجوج شهید شده‌اند لعنت خداوند بر این قوم باد
وصلی الله علی سید نا محمد و آله و صحبه اجمعین اضافه کردن دیدگاه جدید
درس پانزدهم ..... آیات 78 تا 83
تفسیر سوره مبارکه بقره توسط ماموستا ملا قادر قادری آیات 78 الی 83 سوره مبارکه بقره ** ** مورخه 14/12/86 ****************************** ***** موضوع درس *****
1-ادامه نافرمانی یهود با رسالت پیامبر اسلام (ص) به صورت تزویر وتدلیس 2- ادعای پوچ یهود در خصوص ماندن در دوزخ 3- جایگاه مسلمانان واقعی در آخرت و محل کفار 4- بیان یک عهد و میثاق یهود با خداوند و سرپیچی اکثر آنها از مفاد آن
***** ترجمه اجمالی درس ***** وَمِنْهُمْ أُمِّيُّونَ لا يَعْلَمُونَ الْكِتَابَ إِلا أَمَانِيَّ وَإِنْ هُمْ إِلا يَظُنُّونَ (٧٨) بعضی از یهودیان عوام وبیسوادندوکتاب خداوند یعنی تورات را خیالات و اوهام می دانند و تنها به پندارهای خود دل بسته اند و جمعی آگاهند و کلام خداوند را وسیله امرار معاش خود قرار داده اند . فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ يَكْتُبُونَ الْكِتَابَ بِأَيْدِيهِمْ ثُمَّ يَقُولُونَ هَذَا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ لِيَشْتَرُوا بِهِ ثَمَنًا قَلِيلا فَوَيْلٌ لَهُمْ مِمَّا كَتَبَتْ أَيْدِيهِمْ وَوَيْلٌ لَهُمْ مِمَّا يَكْسِبُونَ (٧٩) پس وای به حال آنها که تورات را وسیله امرار معاش قرار داده و خرافات را به نام کتاب و آیات خداوند به قیمت ناچیزی می فروشندو وای بر این عمل و کسب و تجارت موهوم و مجهول .
وَقَالُوا لَنْ تَمَسَّنَا النَّارُ إِلا أَيَّامًا مَعْدُودَةً قُلْ أَتَّخَذْتُمْ عِنْدَ اللَّهِ عَهْدًا فَلَنْ يُخْلِفَ اللَّهُ عَهْدَهُ أَمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ مَا لا تَعْلَمُونَ (٨٠) شعار و حرف سر زبان آنها این بود ( خداوند ما را در عذاب و آتش دوزخ نگاه نمی دارد مگر چند روز معدود(هفت یا چهل روز ) ای محمد به آنها بگو آیا بر این ادعا دلیل و برهانی دارید و آیا پیمانی در این خصوص از خدا گرفته اید یا به خیال جاهلانه خود این چنین مطالبی را به خداوند نسبت می دهید .
بَلَى مَنْ كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِيئَتُهُ فَأُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (٨١) آری این چنین است هرکس اعمالش زشت و کردارش ناپسند و اخلاق ناپسند بر او احاطه کرده باشد لا جرم اهل دوزخ است و همیشه در آن می ماند
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (٨٢) و کسانی که اهل ایمان و عمل صالح اند آنان اهل بهشتند و دایم در آن خواهند ماند .
وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لا تَعْبُدُونَ إِلا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلا قَلِيلا مِنْكُمْ وَأَنْتُمْ مُعْرِضُونَ (٨٣) ای قوم یهود بیاد آورید زمانی که از شما عهد گرفتیم جز خدای تنها و واحد کسی را پرستش نکنید و به والدین خود نیکی کنید و به نزدیکان و فقیران و یتیمان ترحم نمایید و با مردم به زبان خوش صحبت کنید و نماز را اقامه و زکات را اداء نمایید علیرغم قبول پیمان باز اکثر شما نافرمانی کردید
***** توضیح درس ***** در آیات 78 و 79 خداوند متعال به دو اصل مهم اشاره کرده است که این دو اصل همواره درد جامعه بشری بوده اند بیسوادی و عوامی اکثر مردم و استثمار آنان توسط آگاهان غیر صادق . قابل ذكر است علماء یهود کمتر اجازه یادگیری دانش و دین را به افراد جامعه میدادند تا اکثر مردم بیسواد و ناآگاه حیات را سپری و آنان به نام دین ، خرافات و اوهام را خورد آنان دهند و از آنها بهره برداری کنند . در آیه80 از یک ادعای توخالی یهود پرده بر داشته که یهودیان مدعی بودند هر کاری انجام دهند در نهایت 7 تا 40 روز در عذاب و آتش دوزخ اند و بعداً آزاد خواهند شد که به صورت قطع این ادعا رد شده است و به جمله (هم فیها خالدون) خط بطلان بر ادعاي يهود کشیده و سپس به آینده پر خیر و برکت اصحاب الجنه یعنی اهل ایمان واقعی و عمل صالح اشاره نموده و بهشت را از آن اصحاب الجنه معرفی فرموده است . و آنگاه در آیه 83 به پیمان شکنان یهودی یادآوری شده است و به مفاد 8 ماده ای پیمان فیمابین خداوند و قوم یهود که توسط حضرت موسی (ع) ابلاغ و سپس آنرا شکسته اند اشاره کرده و به شدت قوم یهود را مورد سرزنش قرار داده است.
***** نتیجه درس ***** 1) عوام فریبی ، خیانت و دأب و روش رهبران بی تقوی و فاسد در طول تاریخ بوده است باید هشیار باشیم فریب زر زرداران و زور زورداران و تزویر دینداران و عوام فریبان را نخوریم . 2) تبعیض و نژاد پرستی از خصایص قوم یهود بوده و هست باید هشیار باشیم و از این دو خصلت بد دوری جوییم . 3) مواد هشت گانه مذکور در پیمان یهود با خدای تبارك و تعالي عبارتند از : 1- توحید 2- احسان به والدین 3- نیکی به بستگان 4- ترحم به ایتام 5-توجه به فقرا ومساکین 6- برخورد و گفتار پسند با مردم 7- اقامه نماز 8- اداء زکات .
اگر چه اين دستور الهی برای قوم یهود بوده است اما در آنها مفهوم و معنی ماندن و سر افرازی ملتها نهفته است و برای هر زمان و مکانی دستور سعادتمندانه ایست و باید از آنها غافل نباشیم . ( الحسن في كل زمان حسن و القبیح في كل زمان قبیح ) ..
وصلی الله علی سید نا محمد و آله و صحبه اجمعین
درس چهاردهم ..... آیات 72 الی 77
تفسیر سوره مبارکه بقره توسط ماموستا ملا قادر قادری آیات 72 الی 77 سوره مبارکه بقره ** ** مورخه 7/12/86 ****************************** ***** موضوع درس ***** ادامه نافرماني بني اسرائيل و بيراهه رفتن آنهــا
***** ترجمه اجمالی درس ***** وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا فَادَّارَأْتُمْ فِيهَا وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ (٧٢) و بیاد آورید زمانی که شخصی را کشتید و همدیگر را در موضوع قتل متهم کردید و نزاع به راه انداختید و خداوند راز آنرا فاش کرد . فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَا كَذَلِكَ يُحْيِي اللَّهُ الْمَوْتَى وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (٧٣) پس دستور دادیم که پاره ای از اعضاء آن گاو را بر بدن کشته بزنید تا زنده شود و برای شما معلوم گردد قاتل وی چه کسی بوده است و اینگونه خداوند مردگان را زنده خواهد فرمود و قدرت خود را اینچنین برای شما آشکار خواهد ساخت شاید عاقل شوید . ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ فَهِيَ كَالْحِجَارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً وَإِنَّ مِنَ الْحِجَارَةِ لَمَا يَتَفَجَّرُ مِنْهُ الأنْهَارُ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا يَشَّقَّقُ فَيَخْرُجُ مِنْهُ الْمَاءُ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا يَهْبِطُ مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ (٧٤) بعد از ظهور این معجزه بزرگ باز دلهایتان چون سنگ بلکه سخت تر از سنگ شد چه آنکه از پاره ای از سنگها نهر بجوشد ... و برخی دیگر از سنگها شکافته شود و از آن آب بیرون آید و بعضی از سنگها از ترس خداوند فرو روند ولی شما ای سنگ دلها عاقل نخواهید شد و بدانید خداوند از اعمال شما غافل نیست . أَفَتَطْمَعُونَ أَنْ يُؤْمِنُوا لَكُمْ وَقَدْ كَانَ فَرِيقٌ مِنْهُمْ يَسْمَعُونَ كَلامَ اللَّهِ ثُمَّ يُحَرِّفُونَهُ مِنْ بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ وَهُمْ يَعْلَمُونَ (٧٥) آیا شما ( مسلمانان ) طمع و توقع دارید یهودیان با این سابقه ایمان بیاورند در حالیکه جمعی از آنان کلام خداوند را شنیده و به دلخواه خود تحریف میکنند در حالیکه به مفاد آن تفکر و تعقل کرده و کاملاً آگاهند ولی باز شیطنت می کنند . وَإِذَا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قَالُوا آمَنَّا وَإِذَا خَلا بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ قَالُوا أَتُحَدِّثُونَهُمْ بِمَا فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ لِيُحَاجُّوكُمْ بِهِ عِنْدَ رَبِّكُمْ أَفَلا تَعْقِلُونَ (٧٦) یهودیان هر گاه با مومنان روبرو شوند گویند ما نیز مانند شما ایمان آورده ایم و چون با هم خلوت کنند به هم گویند چرا علم و دانش و آگاهی خود را به مسلمانان میدهید که در نتیجه با شما مجادله و محاجه کنند چرا عقل ندارید . أَوَلا يَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ (٧٧) آیا نمی دانید که خدا بر آنچه پنهان داشته و یا آشکار کنید از تمامی عمل سری و آشکار شما آگاه است.
***** توضیح درس ***** در درس قبل موضوع گاو بنی اسرائیل را به صورت مختصر خواندیم،امروز به نکات دیگری اشاره میکنیم از جمله : 1 – بهانه جوئی شدید بنی اسرائیل 2 – پرسش های فراوان ، بیجا و بی فایده آنان 3 – بیان انگیزه قتل که ریشه آن در ثروت و یا موضوع ناموس بوده 4 – نجات بنی اسرائیل از یک فتنه بزرگ و نزاع طایفه ای و علیرغم آن همه بهانه جوئی و پرسش های فراوان و بی فائده باز خداوند به آنها کمک کرد ولی باز درک نکردند سپس خداوند در آیات 75 و 76 و 77 به مسلمانان یادآوری می کند که شایسته نیست طمع ایمان و تسلیم از این افراد داشته باشند ، چون قوم یهود ، قومی غیر ثابت ، لجوج و بهانه جو و اهل فساد و قتل و تجاوز و انتظار ایمان و تسلیم و اطاعت از چنین قومی معقول نیست .
***** نتیجه درس ***** 1 – در آیۀ 67 به موضوع یک قتل عمد اشاره رفته ، که جوانی عموی خود را به قتل رسانید و خود او را در کنار طریق عمومی گذاشته و برای وی گریه و زاری میکرد و این قتل موجب اختلاف و فتنه‌ای شده بود و خداوند با یک معجزه که عبارت بود از زدن خون گاو ذبح شده به بدن مرده و احیاء وی و بیان انگیزه قتل ، بنی اسرائیل را از یک فتنه بزرگ نجات داد .
2 – از داستان ذبح گاو بنی اسرائیل و احیاء مقتول بنی اسرائیلي درس معاد و زنده شدن را می فهمیم همچنانکه در آیه 73 آمده است « کذالک یحیی الله الموتی و یریکم آیاته لعلکم تعقلون » و همچنین است خداوند مردگان را زنده میکند و قدرت خود را به بشر نشان میدهد امید است با عقل خود موضوع را درک کنید .
3 – همه کارهای الهی روی حکمت و لطف است . گاو بنی اسرائیل مربوط به فردي صالح و نیکوکار و فقیر و خدمتگزار والدین بود ، که خداوند متعـــال زمینه‌ای را فراهم کرد که گاو وی با قیمت بسیاری به فروش رسید و تحولات عجیبی در زندگی وی به وجود آمد .
4 – انسان در هر جامعه‌ای زندگی‌کند با افراد چند چهره که به دو حالت خود را نشان میدهنـدکه ظاهر و جلوت آنها با باطن و خلوت آنان متفاوت است و نقش تخریبی این گروه چند برابر نقش تخریبی کفار است روبرو ميشــود و از این موضوع نتیجه میگیریم‌که مسلمان پاک و مومن و صادق کسی است که یک چهره داشته باشد افراد دو رو و دو چهره ، منافق امت رسول الله هستند و دنیا از آنها خالی نیست ، باید هم هشیار خود و هم مواظب اینها باشیم و از خداوند بزرگ و روز آخرت بترسیم زیرا خداوند بر تمامی اعمال و اقوال و کردار ما آگاه است . ان الله یعلم ما یسرون و ما یعلنون ...
وصلی الله علی سید نا محمد و آله و صحبه اجمعین
درس سیزدهم ..... آیات 65 الی 71
تفسیر سوره مبارکه بقره توسط ماموستا ملا قادر قادری آیات 65 الی 71 سوره مبارکه بقره ** ** مورخه 30/11/86 ****************************** ***** موضوع درس ***** 1- ادامه لجاجت و بهانه جوئی و تخلف یهود 2- امتحان سخت قوم یهود
***** ترجمه اجمالی درس *****
وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَوْا مِنْكُمْ فِي السَّبْتِ فَقُلْنَا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خَاسِئِينَ (٦٥) به تحقیق اطلاع دارید گروهی از شما احترام روز شنبه را نگرفتند و به آنها گفتیم بوزینه شوید و بیچاره
َجَعَلْنَاهَا نَكَالا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهَا وَمَا خَلْفَهَا وَمَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِينَ (٦٦) این عذاب و عقوبت مسخ را کیفر و مجازات آنها قرار دادیم تا درسی شود برای آنها و نسل بعدی و عبرتی باشد برای اهل ایمان .
وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ (٦٧) بیاد آورید روزی را که حضرت موسی(ع) به قومش فرمود: که به امر خدا گاوی را ذبح کنید و قوم موسی گقتند چرا ما را مسخره می کنید موسی(ع) فرمود: پناه بر خدا که اگر من اهل تمسخر باشم .
قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا هِيَ قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لا فَارِضٌ وَلا بِكْرٌ عَوَانٌ بَيْنَ ذَلِكَ فَافْعَلُوا مَا تُؤْمَرُونَ (٦٨) به موسی گفتند : از خدا بخواه که صفات گاو را مشخص کند موسی گفت : خداوند می فرماید: گاوی باشد نه پیر از کارافتاده و نه جوان کار نکرده و در بین این دو باشد و آنرا حتماً انجام دهید
قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا لَوْنُهَا قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ صَفْرَاءُ فَاقِعٌ لَوْنُهَا تَسُرُّ النَّاظِرِينَ (٦٩) باز قوم موسی گفتند از خدا بخواه رنگ گاو را معین کند موسی گفت خداوند می فرماید : گاوی است زرد رنگ و به رنگ طلایی ، بینندگان را فرح می بخشد .
قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا هِيَ إِنَّ الْبَقَرَ تَشَابَهَ عَلَيْنَا وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ لَمُهْتَدُونَ (٧٠) باز گفتند از خدا بخواه چگونگی صفات آن گاورا برای ما کامل و روشن کند، دستیابی به آن برای ما مشکل است ، اکثر گاوها شبیه هم هستند انشاء الله موفق خواهیم شد .
قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لا ذَلُولٌ تُثِيرُ الأرْضَ وَلا تَسْقِي الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لا شِيَةَ فِيهَا قَالُوا الآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ فَذَبَحُوهَا وَمَا كَادُوا يَفْعَلُونَ (٧١) موسی گفت : خدا می فرماید آن گاو غیر تعلیمی است و آمادگی برای شخم زدن و بالا کشیدن آب از چاه را ندارد و باید غیر معیوب و یکرنگ باشد گفتند: دیگر فهمیدیم و آنرا یافتند و ذبح کردند البته بهانه جوئی به جایی رسید نزدیک بود باز نافرمانی کنند
***** توضیح درس ***** در آیات و دروس قبل به موارد متعددی از اخلاق یهودیان عصیانگر و نافرمان و متجاوز و مخالف اوامر الهی و توصیه‌های حضرت موسی(ع) اشاره شد. اینک و بار دیگر در دوآیه 65 و 66 به روح عصیانگری و نافرمانی حاکم بر یهود اشاره میكنیم و آن عبارت است از فرمان شکنی یهود در روز شنبه ، خلاصه ماجرا بدین شرح است : خداوند متعال روز شنبه را روز عبادت یهود و روز تعطیل اعلام کرده بود از قضای روزگار ، ماهیان دریا به خاطر تعطیلی کار یهودیان و تعطیلی ماهیگیری روزهای شنبه بر روی آب ظاهر میشدند و این امر گروهی از یهودیان را دچار انحراف و حیله کرد . توضیح این حیله در آیات 166 و 167 سوره اعراف این چنین آمده است : « زمانی یهوديان ماهیها را در روزهای شنبه با کثرت و وفور روی آب دیدند و در روزهای بعد خبری از ماهیان نبود با حیله از طریق دریا کانالهای خاصی به خارج دریا باز کردند و حوضچه‌هایی ساختند و روزهای شنبه ماهیها به حوضچه هدایت می شدند و روزهای بعد آنها را از آب میگرفتند و با این حیله و کلاه شرعی خواستند پیروزی کسب کنند و در نتیجه مورد عذاب و عقاب خداوند قرار و جسماً و یا جسماً و فکراً به بوزینه (میمون) تبدیل شدند تا درس و عبرت و موعظه باشد برای نسل‌های حاضر و آینده . سپس در آیات 67 تا آیه 71 ذکر ماجرای گاو بنی اسرائیل آمده است که سوره بقره به نام همین گاو است که ذبح آن موجب روشن شدن یک حادثه و قتل مرموز در بنی اسرائيل شد که شخصی عمویش را به خاطر ثروت یا مسئله ناموسی به قتل رسانید و کسانی دیگر متهم به قتل شدند و خداوند ماجرا و راز قتل را با زنده کردن مقتول بوسیله مالیدن خون گاو به جسم مقتول فاش نمود و جامعه بنی اسرائیل را علیرغم آن همه بهانه جویی از مصیبت و نزاع بزرگی نجات داد .
##### نتیجه درس ##### 1- تمامی کارهای خداوند متعال از روی مصلحت و خیر خواهی بشر است .اگرروز شنبه را برای یهودیان ، یکشنبه را برای مسیحیان و روز جمعه را برای مسلمانان به عنوان روز استراحت و عبادت تعیین فرموده است همه و همه برای مصالح بشر است. وقتی بشری که در هفته 6 شبانه روز برای دنیا ی خود کارکرده است زیبنده است یکروز را هم برای آخرتش کار کند و در غير اينصورت انسان فاقد معنويت خواهد شد. اما اگر ما مسلمانان به خلاف سنت الهی کار کنیم و به جای عبادت الهی در روز جمعه به شیوه شیطانی روزهای جمعه را سپری نمائيم درست کاری کرده‌ایم که یهودیان کردند ولی آنها میمون شدند و ما باز انسانیم وبايد بگوئيم: جل الخالق .
2- اگر چه سوال کلید علم است اما سوال و پرسش های فراوان در دین ضرر دارد و باید سوال به اندازه نیاز باشد تا دچار انحراف یهوديان نشویم .
3- اکثر قتل های عمدی در جامعه بر میگردد به مسئله مالی و یا ناموس و بايد اين نكته را درك كنيم.
وصلی الله علی سید نا محمد و آله و صحبه اجمعین
درس دوازدهم ..... آیات 61 الی 64
تفسیر سوره مبارکه بقره توسط ماموستا ملا قادر قادری آیات 61 الی 64 سوره مبارکه بقره ** ** مورخه 23/11/86 ****************************** ***** موضوع درس ***** 1-ادامه بحث بنی اسرائیل 2- ارزانی نعمت فراوان به بنی اسرائیل 3- عدم احترام به دستور خداوند متعال و حضرت موسی(ع) 4- نزول عذاب الهی در اثر نافرمانی و عصیان
***** ترجمه اجمالی درس *****
وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَنْ نَصْبِرَ عَلَى طَعَامٍ وَاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنْبِتُ الأرْضُ مِنْ بَقْلِهَا وَقِثَّائِهَا وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَا قَالَ أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذِي هُوَ أَدْنَى بِالَّذِي هُوَ خَيْرٌ اهْبِطُوا مِصْرًا فَإِنَّ لَكُمْ مَا سَأَلْتُمْ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُوا يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ الْحَقِّ ذَلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ (٦١) ای بنی اسرائیل به یاد آورید وقتی را که به موسی اعتراض کردید که ما به یک نوع طعام قناعت و صبر نخواهیم کرد. از خدای خود درخواست کن تا برای ما در زمین میوه و نباتات بیشتری مانند خیار ، سیر، عدس و پیاز برویاند . حضرت موسی فرمود : می خواهید وضعیت شما تغییر پیداکند و طعام و موقعیتی که دارید به پست‌تر از آن تبدیل کنید فعلاً به شهر مصر وارد شوید به خواسته شما توجه خواهد شد ( باز نافرمانی کردند) و از طرف خداوند ذلت و خواری و عذاب برای آنان مقدر گردید و در اثر نافرمانی خداوند و عصیان و ستمکاری و بی توجهی به آیات حق و کشتن انبیاء به ناحق ، موجبات خشم حق سبحان را فراهم کردند و مورد عذاب واقع شدند .
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالنَّصَارَى وَالصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ (٦٢) هریک از مسلمانان ، یهوديان و مسیحیان و ستاره پرستان اگر با باور درست و از روی حقیقت به خدا و روز آخرت ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند نزد خداوند اجر و ثواب دارند و ترس و خوفی نخواهند داشت . ( یعنی حقیقت دین ایمان به خدا و روز آخرت و عمل صالح است )
وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُمْ بِقُوَّةٍ وَاذْكُرُوا مَا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ (٦٣) ای بنی اسرائیل به یاد آورید زمانی را که از شما پیمان گرفتیم و کوه طور را بالای سر شما قرار دادیم و دستور دادیم از احکام تورات با استحکام هرچه بیشتر پیروی کنید و به مفاد تورات توجه کنید امید است رستگار شوید .
ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ فَلَوْلا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَكُنْتُمْ مِنَ الْخَاسِرِينَ (٦٤) بعد از آن همه عهد و پیمان ، نافرمانی و عصیان کردید و اگر فضل و رحمت خداوند نبود از جمله خسارتمندان تاریخ بودید .
***** توضیح درس ***** بعد از نافرمانی قوم یهود یکی بعد از دیگری و صدور امر حق مبنی بر گرفتاری قوم یهود ، در صحرای سینا و هدیه من و سلوی و ادامه زندگی در صحرای سوزان ، مدتی گذشت ، این بار شروع به بهانه جویی کردند و گفتند تنها با یک طعام و آن هم گوشت سلوی صبر و قناعت نداریم و از حضرت موسی (ع) در خواست تنوع را کردند (از جمله خیار، پیاز ، سیر و غیره ) . حضرت موسی در جواب فرمود: می ترسم باز نافرمانی کنید و این وضعیتی‌كه دارید از شمــــا گرفته شـود و دچار وضعیت پست‌تر و بدتر از امروز شوید ، معهذا و به عنوان امتحان دیگری به دستور خداوند از این صحرای سینا به مصر وارد شوید ، خداوند متعال طعام مختلف طبق درخواستتان برشما ارزاني ميكند ، باز بهانه جویی و نافرمانی شروع شد از جمله کفران نعمت ، عصیان بی حد( مثل قتل پیامبران الهی چون یحیی(ع) و نافرمانی مکرر که موجب عذاب خداوند شــد . آنگاه خداوند متعال در آیه62 به یک اصل کلی اشاره فرموده و ازصاحبان تمامی افکار و ادیان و عقاید مختلف خواسته است بعد از دین اسلام هیچ دین و فکری پذیرفته نیست و بر مسلمان، یهودی، نصاری و ستاره پرستان تکلیف کرده است به خدای واحد و برنامه رسول آخر زمان و روز آخرت ایمان بیاورند و عمل صالح انجام دهند و در صورت اجابت این دعوت ، رحمت و ثواب خداوند و عزت و سعادت آخرت نصیب آنان خواهد شد . با این وصف باز بهانه جوئی و عصیان و نافرمانی‌کردند تا اینکه خداوند متعال در آیه 63 و 64 موضوع دیگری را یادآوری فرموده که کاملاً بد اخلاقی قوم یهود را روشن فرموده است و آن هم پیمانی بین خداوند متعال و قوم بنی اسرائیل بود که حضرت موسی(ع) رابط این پیمان بوده ،که خداوند متعال از طریق نماینده خود به بنی اسرائیل اعلام فرمود : اگر به مواد ذیل عمل کنید اهل بهشت خواهید بود : 1- توحید ( وحدانیت پروردگار ) 2- احسان با والدین 3- نیکی به بستگان و یتیمان و فقراء 4- گفتار نیک و پسند 5- انجام نماز 6- اداء زکات 7- عدم نزاع و خونریزی و قوم یهود قبول کردند (و محل ابلاغ اين پیمان در کنارکوه طور بود) ولی باز کارشکنی کردند و مورد عذاب خداوند قرار گرفتند و سپس پشیمان شدند و خداوند بزرگوار عذاب آنان را قطع فرمود .
##### نتیجه درس #####
1- قوم یهود قومي لجوج ، بهانه جو ، ضد خدا و رسول و قاتل انبیاء هستند و بارها مورد عذاب خداوند قرار گرفته‌اند باید ما که اهل ایمان و پیروان حضرت محمدالمصطفی(ص) هستیم نسبت به برنامه های خداوند ، مطیع و از دستورات پیامبر اسلام پیروی و در مقابل نعمات حق شاکر و در صورت اشتباه توبه و رجوع کنیم . 2- قوم یهود در مقابل هر نافرمانی دچار عذاب شدید میشدند ولی امروز دهها نافرمانی را از مسلمانان می‌بینیم ولی از آن عذابها خبری نیست . علت این است خداوند به خاطر حضرت محمد المصطفی(ص) عذاب قومهای پیشین را از سر ما برداشته است .
در حدیثی رسول اکرم(ص) می فرماید : تا من در میان شما هستم ، شما از عذاب آسمانی مصون هستید و بعد از من اگر استغفار را توشه راه و ذکر روزانه خود قرار دهید باز محفوظ خواهید ماند . خداوند متعال محبت حضرت محمد المصطفی (ص) را در دلهای ما بیشتر و استغفار را شعار و ذکر روزانه ما قرار دهد . انشاء الله
وصلی الله علی سید نا محمد و آله و صحبه اجمعین
درس یازدهم ..... آیات 54 تا 60
تفسیر آیات 54 الی 60 سوره مبارکه بقره مورخ 16/11/86 ****************************** ##### موضوع درس #####
1) ادامه نعمات اعطائی رب العالمین به بنی اسرائیل 2) بیان بهانه های بنی اسرائیل 3) انحراف فکری بنی اسرائیل 4) لطف و رحم خداوند و قدر نشناسی بنی اسرائیل
##### ترجمه اجمالی درس #####
وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بَارِئِكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ (٥٤) بیاد آورید زمانی را كه موسی به قومش فرمود: ای قوم ! شما به نفس خود ظلم کردید که از روی جهل گوساله پرست شدید و سپس به شما امر فرمود: اعلام ندامت و توبه و با نفس خود مبارزه کنید و این کار را شما کردید و خداوند توبه شما را قبول فرمود چون خداوند بسیار توبه پذیر و مهربان است . وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ (٥٥) بیاد آورید زمانی را که گفتید ای موسی ما به شما ایمان نخواهیم آورد مگر خدا را آشکارا ببینیم و بعد از بهانه صاعقه بر شما وارد آمد و شما ها را مات و مبهوت کرد و شما به چشم خود مشاهده کردید. ثُمَّ بَعَثْنَاكُمْ مِنْ بَعْدِ مَوْتِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (٥٦) آنگاه شما را به حالت سابق برگرداندیم به این امید شاکر لطف و نعمت خدا باشید. وَظَلَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْغَمَامَ وَأَنْزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَـــــا رَزَقْنَــــــاكُمْ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ (٥٧) آنگاه بوسیله ابر سایبان برای شما درست کردیم و من وسلوی (من : ترنجبین به کردی گزو می گویند) (و سلوی طیری است دارای گوشت خوشمزه) غذای شما قرار دادیم و به شما گفتیم از این رزق پاک و تمییز تناول کنید و شکر خدا بجا آورید معهذا به خود ظلم کردید و قدر شناس نبودید و هر چه برای شما پیش آمد عاملش عمل خودتان بود. وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هَذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُوا مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا وَقُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطَايَاكُمْ وَسَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ (٥٨) و به یاد آورید وقتی که گفتیم وارد این قریه شوید (بیت المقدس) و از نعمات خدادادی آن استفاده کنید و با عبادت و سجده کنان وارد شوید و بگویید خداوندا ( حطه ) یعنی الهی از کناه ما در گذر و وعده کردیم گناهان شما را ببخشیم و اجر و ثواب اهل احسان را بیفزایم ولی...... فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُوا قَوْلا غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَنْزَلْنَا عَلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا رِجْزًا مِنَ السَّمَاءِ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ (٥٩) بجای شکر و عبادات و سجده خدا عمل خطا کردید و خلاف رفتید و نافرمانی نمودید عاقبت عذاب آسمانی بر شما وارد آمد. وَإِذِ اسْتَسْقَى مُوسَى لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِبْ بِعَصَاكَ الْحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَشْرَبَهُمْ كُلُوا وَاشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اللَّهِ وَلا تَعْثَوْا فِي الأرْضِ مُفْسِدِينَ (٦٠) و بیاد آورید زمانی را که موسی (ع) برای شما درخواست آب نمود و گفتیم عصای خود را به سنگ بزن در نتیجه 12 چشمه آب جاری شد و برای هر طائفه و سبطی محل و طریق خاصی معلوم شد و گفتیم بخورید و بیاشامید از رزق و نعمت خداوند ولی در زمین فتنه و فساد نکنید .
##### توضیح درس ##### در درس هفته قبل به چند نعمت اعطائی خداوند به بنی اسرائیل و نافرمانی این قوم در مقابل امر خداوند و ناشکری آنان اشاره کردیم و در درس این هفته به نعمات دیگری و نافرمانی مکرر و بهانه گیری دیگری اشاره می نمایم به این امید برای ما درس باشد . در آيه 54 به موضوع گوساله پرستي اشاره رفته و در نهايت توبه آنان مورد قبول واقع شد . در آیه 55 و 56 شاهد تقاضای عجیبی هستیم و کاملاً نشان دهنده لجاجت و جهل قوم بنی اسرائیل که بیشتر به ماده و اشیاء محسوس تکیه داشتند و آن دیدن خداوند متعال با چشم خود و به صورت آشکارا بود و این موضوع کاملاً موقعیت و مشکلات انبیاء عظام را در مقابل مردم لجوج و نادان نشان می دهد که تا چه حد در جهت سد راه برنامه انبیاء به شیوه های خاص قد علم می کردند که در برابر این تقاضا حضرت موسی (ع) خیلی ناراحت شد و خداوند با یک صاعقه سهمناک تمام قوم بنی اسرائیل متقاضی رویت خدا را بیهوش و به حالت مرگ فجاتی دچار و آشکارا عذاب خود را دیدند و سپس خداوند آنان را به جهت درس و عبرت به حال سابق برگرداند که شاید شاکر و متذکر شوند . در آیه 57 خداوند به یک اقدام حکیمانه خود اشاره دارد و می فرماید : به یاد آورید روزی را که در صحرای سینا گرفتار و در اوج ناراحتی بودید که خداوند با ابر سایه بان برای شما درست نمود و من و سلوی دو نعمت مهم و لذیذ و مقوی برای شما فراهم نمودیم و لی باز نافرمانی کردید . خداوند متعال در آیه 58 و 59 به یک دستور حکیمانه خود به قوم بنی اسرائیل اشاره می فرماید : که دستور فرموده در بیت المقدس ساکن شوید و از نعمات خدادادی بخورید و استفاده کنید و از خداوند درخواست عفو گناهان خود نمایید که در صورت عمل به این دستورات مورد عفو و غفران حق قرار خواهید گرفت معهذا به محض اینکه آرامش و رفاه را دیدند شروع به ظلم و فساد کردند. درآیه 60 به یادآوری یک نعمت مهم و حیاتی اشاره شده است که خداوند به بنی اسرائیل ارزانی داشته که همانا در خواست آب آشامیدنی در آن صحرای گرم و سوزان سینا که با یک اقدام حضرت موسی (ع) به اذن خداوند دوازده چشمه آب جوشیدن گرفت و هر طایفه یک جوی روان را به خود اختصاص دادند معهذا به جای شکر و سپاسگزاری فتنه و فساد آفریدند .
##### نتیجه درس #####
1) خداوند به انسان هر نعمتی را ارزانی دارد راز بقای آن شکر خداوند و عبادات صادقانه است . 2) یهود قومی لجوج ، اهل فتنه و فساد ، غیر منصف و قدر نشناس بودند.( خداوند ما را از این صفات مذموم و توطئه يهود محفوظ بدارد) 3) خداوند بدون دلیل و برهان کسی را آزار و عذاب نمی دهد و عامــــــل ظلــــم و ضرر و زیان خود انسان است (( خداوند لیس بظلام للعبید))
وصلی الله علی سید نا محمد و آله و صحبه اجمعین
درس دهم ..... آیات 47 تا 53
تفسیر آیات 47 الی 53 سوره مبارکه بقره مورخ 9/11/86 ****************************** ##### موضوع درس #####
1) بیان نعمات اعطائي الهی به قوم یهود از جمله مقام پیامبری 2) رد ادعای یهود در خصوص پیروزی در قیامت 3) آزادی از دست ستمگری و بردگی 4) آزادی از دست فرعون و گذر از رود نیل و غرق فرعونیان 5) بحث گوساله پرستی قوم یهود وقبول توبه آنها
ترجمه اجمالی درس : يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ (٤٧) ای بنی اسرائیل یاد کنید نعمتهایی که به شما عطا کردم و شما را بر عالمیان به نعمت کتاب و رسول برتری دادم . وَاتَّقُوا يَوْمًا لا تَجْزِي نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْئًا وَلا يُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَلا يُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلا هُمْ يُنْصَرُونَ (٤٨) و بترسید از روزی که هیچ کس در جای دیگری مجاز نخواهد شد و هیچگونه خواهش و پارتی پذیرفته نیست و فریاد رَسی غیر از خداوند متعال نخواهد بود . وَإِذْ نَجَّيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ وَفِي ذَلِكُمْ بَلاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ (٤٩) به یاد آورید زمانی که شما را از ستم فرعونیان نجات دادیم که از دست آنها مرتب در شکنجه بودید و حتی شکنجه به جایی رسیده بود که پسران شما را کشته و زنان شما را برای کنیزی نگاه می داشتند و آن بلای خیلی عظیمی بود که خداوند شما را از آن نجات داد . وَإِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَيْنَاكُمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ (٥٠) به یاد آورید روزی که دریا را شکافتم و شما را نجات دادیم و فرعونیان در آن غرق و شما شاهد آن صحنه بودید . وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسَى أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ (٥١) به یاد آورید زمانی را که مدت 40 شب به موسی وعده دریافت تورات دادیم و در غیاب موسی گوساله پرستی را اختیار کردید و شما کار ظالمانه ای کردید. ثُمَّ عَفَوْنَا عَنْكُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (٥٢) سپس شما را بعد از آن کار زشت عفو نمودیم شاید بیدار شوید و خداوند را سپاس کنید . وَإِذْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَالْفُرْقَانَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ (٥٣) به یاد آورید وقتی را که به موسی جهت راهنمائی شما کتاب و فرقان دادیم به این امید که هدایت شوید.
توضیح درس : درآیه 40 خداوند متعال به بنی اسرائیل فرمود به یاد بیاورید نعماتی‌راکه به شما ارزانی داشته ام و از بعضی از اعمالتان تجدید نظر و از قرآن و محمد (ص) پیروی کنید و در همان درس عرض شد نعمات الهی را که به قوم یهود ارزانی داشته است در آینده عرض خواهم کرد . و دردرس این هفته به چند نعمت از نعمات الهی اشاره شده است که بنی اسرائیل حاضربه شکر آنها نبوده اند از جمله : 1- انتخاب پیامبران از میان آنها (که در قرآن کریم 9 نفر از پیامبران یهود ذکر شده بنامهای حضرات ابراهیم ، اسحاق ، اسماعیل ، یعقوب ، یوسف ، موسی هارون ، داود و سلیمان و 8 نفر هم در دیگر کتب آسمانی همچون دانیال و ..... ) 2- نجات آنها از دست فرعون و گذر از آب نیل 3- غرق فرعون دشمن اصلی آنها در جلو چشمان بنی اسرائیل 4- رفع بردگی زنان و ظلم پسر کشی 5- قبول توبه آنها بعد از انحراف و ارتکاب گناه بزرگ گوساله پرستی 6- هدیه تورات به عنوان منهج و برنامه زندگی .
نتیجه درس : رسالت آسمانی بالاترین رتبه انسانی در زمین است و عطای آن به هر قوم نشانه لطف خداوند به همان قوم است. ادعای يهود مبني بر نجات در قیامت بدون عمل ادعابی بدون دلیل است در آیه 48 هر نوع شفاعت و پارتی و فریادرسی بدون اذن و اجازه خداوند رد و نفی شده است . در فرهنگ ادیان آسمانی زن جایگاه خاص خود را دارد به کنیز گرفتن آن ممنوع و کشتن جوانان مردم به خاطر عقیده رد است مگر در کنار عقیده توطئه کند . نجات انسان مظلوم و فوت ظالم ، در حیات مظلوم دو نعمت اند و شایسته شکرند . گناه و انحراف هر چند بزرگ هم باشند اگر پشیمانی و ندامت و توبه با نیت پاک و صادقانه باشد خداوند آن را قبول خواهد کرد. خداوند برای هدایت بشر همواره در کنار رسول خود برنامه زندگی را فرستاده است از جمله برای حضرت موسی (ع) تورات را فرستاده است.
وصلی الله علی سید نا محمد و آله و صحبه اجمعین
درس نهم ..... آیات 40 تا 46
تفسیر آیات 40 الی 46 سوره مبارکه بقره ****************************** مورخ 2/11/86 ##### موضوع درس #####
1- یادآوری نعمات الهی به بنی اسرائیل و انتظار وفا از آنها 2- دعوت بنی اسرائیل به توحیدو انجام برنامه دین 3- تذکر به علماء بنی اسرائیل مبنی بر این امر شما چرا حق را کتمان میکنید 4- امر و توصیه به اهل ایمان که در برابر حوادث از دو عامل مهم صبر و نماز بهره گیرید .
ترجمه اجمالی درس : يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَوْفُوا بِعَهْدِي أُوفِ بِعَهْدِكُمْ وَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ (٤٠) ای فرزندان اسرائیل(یعقوب) نعمتهایی که به شما ارزانی داشته ام بخاطر بسپارید و به پیمانی که با خدا بسته اید وفاکنید من هم به عهد خود وفا خواهم کرد . وَآمِنُوا بِمَا أَنْزَلْتُ مُصَدِّقًا لِمَا مَعَكُمْ وَلا تَكُونُوا أَوَّلَ كَافِرٍ بِهِ وَلا تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَنًا قَلِيلا وَإِيَّايَ فَاتَّقُونِ (٤١) و به آنچه بر محمد(ص) نازل کرده ام ایمان بیاورید و شما اولین کافر به قرآن نباشید و آیات مرا به بهای ناچیزی نفروشید و تنها از من بترسید وَلا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُوا الْحَقَّ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ (٤٢) حق و باطل را در هم نیامیزید و مردم را به اشتباه نبرید و نشانه های قرآن که در کتاب شما آمده است کتمان نکنید در حالیکه شما کاملاً از برنامه قرآن آگاهید وَأَقِيمُوا الصَّلاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ (٤٣) نماز را به پا دارید و زکات را اداء کنید و از اهل جماعت و همراه رکوع کنندگان باشید. أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلا تَعْقِلُونَ (٤٤) چگونه است شما مردم را به نیکی دعوت میکنید و خودتان را فراموش در حالیکه شما اهل دانش هستید چرا فکر نمیکنید . وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلاةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلا عَلَى الْخَاشِعِينَ (٤٥) مسلمانان از صبر و نماز کمک بگیرید و با کنترل هوسهای درونی و اقامه نماز در مقابل مصائب استقامت نمائید اگر چه این کار جز برای خاشعان گران است الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُو رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ (٤٦) خاشعین کسانی هستند ایمان به ملاقات خداوند در قیامت و ایمان به بازگشت به حضور خداوند را دارند .
توضیح درس : در پنج آیه از هفت آیه فوق خداوند متعال مخاطب خود را بنی اسرائیل ( فرزندان حضرت یعقوب و پیروان حضرت موسی( ع)) و یهود مدینه قرار داده به این مضمون : ای قوم یهود که خود را منتسب به یعقوب پیامبر می دانید بخاطر بیاورید نعماتی که به شما ارزانی داشته ام ( که در درسهای بعد آنها را ذکر خواهم کرد ) شما با خدای خود عهد کردید چرا به عهد خود وفا نکردید سعی کنید به عهد خود وفا کنید خدای شما هم به وعده ای که داده است و نعماتی که به شما ارزانی داشته است کماکان ارزانی و افزون خواهد کرد . پس ای قوم یهود بیایید به قرآن کریم ایمان بیاورید زیرا قرآن موید و مصدق تورات است و شما نخستین کافر و مخالف قرآن نباشید شما اهل علم و دانش و کتاب و آگاهی هستید اطلاعات خود را کتمان نکنید و ایمان و علم خود را به ثمن بخس نفروشید و حق را نپوشانید محمد (ص) پیامبر آخر زمان است و قرآن کتاب آسمانی و در تورات و انجیل خبر بعثت محمد (ص) ذکر شده است شماها که آگاه به این اصل ثابت هستید چرا کتمان حق میکنید . ای قوم یهود ایمان به خداوند و قرآن کریم و اقامه نماز و اداء زکات و همراهی با مسلمانان در جماعت صلاح دین و دنیای شماست . آنگاه خطاب خداوند محدود و خاصه ی علمای بنی اسرائیل میشود و به صــــورت استفهام و تعجب به آنها می فرماید : حیف است ای علماء بنی اسرائیل شما مردم را به خیر و نیکی دعوت می کنید ولی خود به آن عمل نمی کنید آیا این عقیده و فکر معقول و پسندی است؟ سپس خداوند متعال در دو آیه بعد اهل ایمان و مسلمانان را به صبر و مقاومت و ایستادگی با استفاده از تحمل هوسهای درونی و استفاده از نماز یومیه دعوت و تشویق فرموده است و این قید را نیز اضافه کرده است اگر چه استفاده از صبر و نماز در مقابل مصائب کار هر کسی نیست فقط کار کسانی است که ایمان قوی به آخرت و ثواب الهی و ملاقات رب العالمین را دارند .
نتیجه درس : 1- استنباط از مفاد اولین آیه این درس این است یادآوری نعمت و خدمت و احسان و عهد و پیمان به افرادی که از نعمت و خدمت و احسان استفاده کرده اند و وفا و عهد به پیمان را فراموش و از یاد برده اند در توجیه افراد موثر است .
2- به قوم یهود ، بنی اسرائیل می گویند چون اسرائیل یکی از نامهای یعقوب بن اسحاق بن ابراهیم (ع) است و از نظر لغت اِسر به معنای عبد و ائیل به معنی الله است یعنی عبد الله و چون یهود از نظر نژاد و طایفه از طایفه یعقوب (ع) هستند آنها را بنی اسرائیل ( پسران اسرائیل) گویند .
3- یهود در طول تاریخ اهل مادیات و ماده پرست و همه چیز را حتی دین و علم و وجدان را فدای مادیات کرده اند و لازم است ما مسلمانان این قوم دنیا پرست و ظالم را خوب بشناسیم .
4- باید اذعان کنیم قرآن کریم مفاد کلی تورات و انجیل که کتاب آسمانی هستند و بر حضرات موسی و عیسی نازل شده اند را تصدیق میکند و همچنین در تورات و انجیل خبر بعثت حضرت محمد (ص) آمده است ما مسلمانان شهادت قرآن در تصدیق تورات و انجیل را کتمان نمی کنیم ولی آنها شهادت تورات و انجیل نسبت به رسالت حضرت ختمی مرتبت (ص) را کتمان میکنند .
5- در مبارزه و پیش آمد حوادث و مصائب دو عامل مهم و بازدارنده در دین داریم استفاده و بهره از آنها در درمان درد و تسلیت مصائب و کــاهش آثار حوادث موثرند 1- صبر 2- نماز
وصلی الله علی سید نا محمد و آله و صحبه اجمعین
درس هشتم ..... آیات 35 تا 39
تفسیر آیات 35 الی 39 سوره مبارکه بقره مورخ 25/10/86 ****************************** موضوع درس : 1- بحث اقامت حضرات آدم و حواء در بهشت 2- تجاوز از حریم و استفاده از درخت ممنوعه با وسوسه شیطان 3- اخراج آدم و حواء از بهشت 4- توبه آدم و قبول آن از سوی رب العالمین 5- بیان دو راه هدایت و ضلالت که از زمان خلقت آدم تا روز قیامت مشخص شده و راه سومی ندارد ترجمه اجمالی درس وَقُلْنَا يَا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَكُلا مِنْهَا رَغَدًا حَيْثُ شِئْتُمَا وَلا تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ (٣٥) و گفتیم : ای آدم تو و همسرت در بهشت سکونت کنید و از نعمتهای آن آزادانه بخورید فقط به آن درخت نزدیک نشوید با خوردن و استفاده از آن درخت جزو ظالمین خواهید شد (35) فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَكُمْ فِي الأرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَى حِينٍ (٣٦) شیطان از فرصت استفاده کرد و آدم و حواء را دچار لغزش و کاری کرد تا آنها را از بهشت خارج و در این هنگام به همه آنها گفتم جای شما زمین است و از بهشت خارج در حالیکه بعضی از شماها دشمن دیگری خواهد یود و در زمین تا مدت زمانی مستقر و از آن بهره مند شوید (36) فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ (٣٧) سپس از جانب خداوند کلماتی به آدم الهام شد و یا با آن کلمات از خداوند درخواست عفو و غفران نمود کلمات الهی ( ربنا اننا ظلمنا انفسنا و ان لم تغفر لنا و ترحمنا لنکونن من الخاسرین ) و خداوند توبه حضرت آدم را قبول کرد(37) قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدًى فَمَنْ تَبِعَ هُدَايَ فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ (٣٨) و تاکیداً به آدم وحواء گفتیم : در کره خاکی پایین آیید و دو راه در پیش دارید راه مستقیم خداوند و راه کفر و ضلالت که هر کس مطیع و راهرو باشد اهل نجات است و خوف و واهمه ای ندارد . وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (٣٩) ولی کسانی که راه کفر و مخالفت را راه خود انتخاب می کنند اهل دوزخ اند و در آن خواهند ماند .
##### توضیح درس ##### بعد از خلق آدم و انتخاب وی به عنوان خلیفه الله و تسلیم و خضوع ملائکه و مخالفت شیطان ، خداوند متعال برای شریک زندگی حضرت آدم (ع) همسر گرانقدرش حضرت حواء را خلق کرد ( که بعداً به ماجرای خلق حضرت حواء اشاره خواهیم کرد) خداوند می فرماید: و به آدم دستور دادم همراه همسرت در بهشت زندگی کنیدو در هر فعل و عملی آزاد هستید تنها از آن درخت استفاده نکنید و هشیار باشید استفاده از آن درخت به معنی بی امری خداوند است . شیطان در دل آدم و حواء وسوسه نمود و از درخت ممنوعه استفاده کردند و خداوند را از خود ناراضي و در نتیجه خداوند آدم و حواء را از بهشت اخراج و فرمود : از این محل پایین روید و در زمین ساکن شوید و از نعمات زمین استفاده کنید در آینده بعضی از شماها دشمن بعضی دیگر خواهید شد . بعداً که آدم فهمید به خلاف دستور خداوند حرکت کرده و شیطان او را وسوسه کرده ، درخواست گذشت و عفو فرمود و خداوند متعال توبه او را قبول فرمود و به وی اعلام کرد ای آدم شما و خانواده و ذریه‌ات در زمین زندگی کنید و برای شماها فقط 2 راه وجود دارد ، راه خداوند و راه شیطان ، هر کس در مسیر خداوند رحمان حرکت کند ، رحمت خداوند شامل حال او ست و هرکس مسیر شیطان را انتخاب کند محل وی در دوزخ است. و این ما هستیم باید راه عقلا و موحدین را انتخاب کنیم و حمداًلله ما راه هدایت را انتخاب کرده‌ایم ، از خداوند خاضعانه میخواهیم ما را تا لحظه مرگ ثابت القدم ، موفق و محفوظ فرماید . انشاء الله
##### نتیجه درس ##### 1-) بهشت آدم کجا بود ؟ ظاهراً چون بهشت جای نیکوکاران است و در جهت پاداش اعمال نیک انسان در آن وارد می شود حضرات آدم و حواء اعمالی که موجب رفتن به بهشت موعود باشد انجام ندادند و از طرف دیگر شیطان حق دخول به بهشت را ندارد لذا یا باید بگوییم پیامبران مستثنی هستند یا مراد به بهشت باغی بوده است مرفه و پر از نعمت و خیرات . 2-) کلمات القاء شده به آدم چه بود ؟ ظاهراً این جمله بوده است « قالا ربنا اننا ظلمنا انفسنا و ان لم تغفر لنا و ترحمنا لنکونن من الخاسرین» 3-) راه هدایت و طریق گمراهی مشخص است و از زمان خلقت آدم این راه برای بشر روشن واین ما هستیم باید بدانيم کدام یک را انتخاب کنیم . 4-) خط قرمز از بدو خلقت روشن شده است ، تخلف از خط الهی حتی برای پیامبران قابل چشم پوشی نبوده و نیست و خطا محسوب می شود و چاره جبران اشتباه فقط توبه است «ربنا تقبل منا انک انت السمیع العلیم و تب علینا انک انت التواب الرحیم»
وصلی الله علی سید نا محمد و آله و صحبه اجمعین
درس هفتم ..... آیات 30 تا 34
تفسیر آیات 30 الی 34 سوره مبارکه بقره تاريخ : 18/10/86 ****************************** ترجمه اجمالی درس : وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأرْضِ خَلِيفَةً قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لا تَعْلَمُونَ (٣٠) هنگامی که خداوند تو به ملائکه فرمود : تصمیم دارم انسان را در زمین خلیفه و جانشین خود نمایم فرشتگان گفتند پروردگارا انسان موجودی است اهل فساد و خونریزی و ما اهل حمد و تسبیح هستیم و شایسته این کارخداوند فرمود : از آنچه من آگاهی دارم شما بی اطلاع هستید(30) وَعَلَّمَ آدَمَ الأسْمَاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلائِكَةِ فَقَالَ أَنْبِئُونِي بِأَسْمَاءِ هَؤُلاءِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ (٣١) سپس خداوند علم اسرار را به آدم نشان داد و آنها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود اگر برتر هستید و صادق ، اسامی اینها را بگویید (31) قَالُوا سُبْحَانَكَ لا عِلْمَ لَنَا إِلا مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ (٣٢) فرشتگان گفتند : تو پاک و منزه و بی عیب هستید علم ما محدود و از آنچه به ما تعلیم داده اند آگاهیم و تو علیم و حکیم هستید (32) قَالَ يَا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ (٣٣) فرمود ای آدم ملائکه را از اسامی و اسرار این موجودات آگاه کن ، آدم دستور را اجابت ، سپس خداوند فرمود : نگفتم من به اسرار غیب آسمانها وزمین آگاهم و من از اعمال ظاهر و باطن شما خبر دارم (33) وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لآدَمَ فَسَجَدُوا إِلا إِبْلِيسَ أَبَى وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ (٣٤) هنگامي كه به فرشتگان گفتیم برای آدم سجده کنید همگی سجده کردند جز شیطان که مخالفت کرد و در ردیف کافران قرار گرفت (34) توضيح درس : 1- در دروس قبل به این نکته رسیدیم خداوند برای انسان که موجود برتر است عقیده و ایدئولوژی و برنامه کاملی که همانا دین مبین اسلام است توسط آخرین پیامبر ، به عنوان برنامه زندگی عرضه کرده و نعمات زیادی به انسان ارزانی فرموده و توقع از انسان ، اطاعت و عبادت و شکر است . 2- در درس اين هفته خداوند متعال موضوع طرح خلافت موجود و مخلوق برتر خود را که مورد اعتراض فرشتگان قرار گرفته است بیان فرموده که چگونگي مسئله رهبری انسان ، خشوع ملائکه ، بحث زندگی آدم ( نخستین آدم ) در بهشت و حواشی که منتهی به خروج وی از بهشت و سپس توبه آدم و زندگی حضرت آدم و فرزندانش در زمین است شروع به اين مضمون است ؛ هنگامی که پروردگار تو ای محمد (ص) به ملائکه فرمود : می خواهم در زمین نماینده و خلیفه خود را تعیین کنم ملائکه گفتند : پروردگارا ! چگونه است فاسد و خونریز را بعنوان نماینده تعیین می کنید در حالیکه ما اهل تسبیح و تقدیس هستیم و شایسته این مسئولیت . خداوند فرمود : من حقایقی را می دانم که شما از آن بی اطلاع هستید سپس علم اسرار آفرینش و نامگذاری موجودات را به آدم تعلیم داد . 3- بعد آنها را به فرشتگان عرضه داشت اگر راست می گویید اسامی اینها را بر شمارید ملائکه اعلام عجز نشان دادند و خداوند به آدم فرمود : اسرار آفرینش را برای ملائکه بیان کن آدم بوظیفه عمل کرد و آنگاه خداوند فرمود : من عیب آسمانها و زمین و هر آشکار و پنهان که هست اطلاع دارم و با این آزمایش فرشتگان در برابر امر حق تسلیم و به جهت اطاعت از آدم آماده گردیدند . سپس خداوند به ملائکه امر فرمود : برای آدم سجده و خضوع نمایید ، همه آنها سجده کردند غیر از ابلیس که کبر و غرور اجازه اجابت را نداد و در برابر امر خداوند مخالفت نمود .
نتیجه درس : 1 ) انسان نماینده و خلیفه الله در زمین است و در مقابل این مسئولیت خطیر مسئول است . 2 ) انسان در صورت اطاعت خداوند مقدم بر ملائکه است . 3 ) حسب مفاد آیه 34 سوره بقره شیطان از جنس ملائکه بوده و در اثر تمرد و تکبر ابلیس شد.
وصلی الله علی سید نا محمد و آله و صحبه اجمعین
|
اطلاعات تماس با دفتر
استان کرمانشاه ، شهرستان پاوه ، خیابان امام محمد غزالی، دفتر امام جمعه پاوه
شبکه های اجتماعی
