درس سیزدهم .....ادامه حیات دهمین سلطان عثمانی ، سلطان سلیمان قانونی

روز سه شنبه مورخ 08/10/88 ، و در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملا قادر قادری در مسجد قباء پاوه با حضور علاقمندان درس نود و یکم از سلسله مباحث تاریخ با موضوع ادامه حیات دهمین سلطان عثمانی ، سلطان سلیمان قانونی ، ارئه شد. در ادامه درس مذکور جهت استفاده علاقمندان درج شده است .

 

 

مجموعه درسهای ارائه شده پیرامون تــاریــــــخ خلافت سلاطین عثمانی

توسط حاج ماموستا ملا قادر قادري

درس نودو یکم از سـلـسه مبـــاحث تـــــــــاریخ
درس سیزدهم حیات سلاطین عثمانی

 

تاریخ : 08/10/88

موضوع  درس :

**  ادامه حيات سلطان سليمان قانوني **

1- وضع اداري ، ديني و اجتماعي در عصر سليمان

2- وضع نظامي و انتظامي

3- بيان حيات دو قهرمان عصر سليمان بنام عروج و خيرالدين

4- نتيجه درس

در درس قبل بيان شد كه سلطان سليمان از طريق دريا استانبول را به مصر و درياي احمر و حجاز وصل نمود و بر آبهاي مديترانه و عدن و خليج فارس و حتي قسمتي از اقيانوس هند اشراف پيداكرد و از نظر خشكي نيروهاي ترك در مجارستان ،يونان ،بوسني ،آلباني ،رودوس ،تبريز و بغداد سلطه خود را استحكام بخشيد و بر قسمت اعظمي از آسيا و اروپا و آفريقا حكومت مي كرد.

اينك به وضع اداراي و نظامي و چند حادثه در زمان سليمان اشاره مي كنم.

 

1-وضعيت عمومي دولت عثماني در زمان سليمان

مورخان اروپايي سلطان سليمان را با لقب بزرگ ستوده اند و عثمانيها به وي لقب قانوني دادند. در هر حال سليمان قانوني بزرگترين شخصيت تاريخ عثماني است. زيرا سليمان در تدوين قانون و تشويق افراد شايسته و توجه به مسائل ديني واخلاقي و اهتمام به كشاورزي و امورات رفاهي از تمامي سلاطين قبل از خود پيشي گرفت.

از نظر ديني يكي از علماء بلند پايه را با سمت شيخ الاسلام بعنوان معاون خود منصوب نمود كه كليه امور ديني چون محاكم و قضات ، مدارس ، موقوفات ، قاضي عسكرها و مفتيان بلاد تحت نظر وي انجام وظيفه مي كردند نظر شيخ الاسلام براي هئيت حاكم و شخص سلطان مطاع و آثار آن در تمامي برنامه مورد توجه و مسموع وقابل اجري بود

در امر كشاورزي و تقسيم اراضي بين رعايا و كشاورزان اقدامات چشم گيري را انجام داد

در امر رفاهي و تعيين حقوق افراد صاحب منصب و تنظيم برنامه وزراء و سپردن امورات اداري به نخست وزير ( صدر اعظم ) با تنظيمات و قواعد و قوانين مدرن و پيشرفته و در جهت اداره مملكت با يك وحدت رويه هماهنگ از مجارستان تا جبل الطارق و از بغداد تا مصر امور را رتق و فتق وحل و فصل ميكردند.

اين نوع اداره مملكت تا آن عصر درهيچ جاي ديگر معمول نشده بود و به سبب اجراي اين قوانين وبرنامه ها بود که سليمان را سلطان قانوني ملقب كردند

 

2- بحث وضعيت نظامي و انتظامي

سلطان سليمان همواره در فكر ايجاد ارتباط راه آبي بين استانبول و مصر بود ودر جهت تحقق اين آرزوي ديرينه در سال 928فتح جزيره رودوس را در برنامه اقدامات نظامي خود قرار داد. جزيره رودوس از نظر استحكام يكي از عجايب روزگار بود و از نظر ديني با توجه به وجود كليساي بزرگ و معروف حضرت يحيي در مركز شهر از نظر مسيحيان مكاني مبارك و مقدس و بعد از قسطنطنيه دومين شهر مورد توجه مسيحيان بود كه طي برنامه و نقشه خاصي در سال 929 فتح گرديد و مسلمانان در اولين اقدام به كليساي حضرت يحيي رفتند و تمامي آثار كفر و بدعت و خرافات وآثار صليبيون را محو و تغييراتي در آن ايجاد نمودند و اذان ظهر جمعه را با صداي شيرين و حزين همراه فرح در بالاي كليســـــــا پخـــــش كردند و با شنيــدن جملات « الله اكبر و اشهدان لا اله الا الله و اشهدان محمداً رسول الله » فرح و سرور قلب مسلمين را شاد و لرزه بر اندام مسيحيان انداخت.

آثار معنوي و سياسي اين فتح بسيار مهم بود طنين دلنشين اذان در بالاي كليسا مسلمانان را به ياد فتح مكه واذان بلال در بالاي كعبه انداخت فتح شهر رودوس و صدای اذان در كليساي حضرت يحيي(ع) و بعد از آن اقامه نماز جمعه در كليساي مركزي مجارستان بزرگترين اميد را به مسلمانان داد و ضربه روحي شدیدی بر قلب مسيحيان وارد كرد. خبر فتح جزيره رودوس و ارتباط مركز حكومت عثماني از طريق دريا با مصر،حجاز،عدن،هند،پاكستان و ايران از نظر سياسي به حدي مهم بود كه دولتهاي همجوار يكي بعد از ديگري پیام تبريك فرستادند و اقدام به اعزام سفير به استانبول كردند.

سپس در مجارستان و اطراف يونان وآلباني و بلگراد و شمال آفريقا و تونس و الجزاير و حجاز ويمن در دريا و خشكي اقدام به استحكام مراكز نظامي و انتظامي نمود. و بعد از حدود 10 سال آرامش نسبي بين سليمان قانوني و شاه طهماسب شاه صفوي ، عاقبت جنگ خونيني براي بار دوم بين دو سپاه صفوي و عثماني در گرفت و براي بار دوم عثمانيها تبريز را اشغال كردند و چند ماه بعد از استقرار عثمانيها در تبريز سلطان سليمان به تبريز آمد و با سپاه قوي و مجهزي از طريق مراغه به زنجان و سپس به همدان و دينور و الوند و سپس عازم بغداد شد و شهر بغداد بعد از جنگ و درگيري اشغال گرديد و نيروهاي صفويان كه بر بغداد حكومت ميكردند تارومار شدند.

 سلطان سليمان سه ماهه زمستان سال 941 هجري در بغداد ماند وابتدا به جهت زيارت قبر حضرات امام علي و امام حسين (رض) به نجف وكربلا رفت و بمحض بازگشت دنبال مقبره امام ابوحنيفه (رحمه الله عليه) رفت ولي آثاري از قبر پيدا نبود چرا كه در اثر جنگ شيعه وسني در زمان حكومت صفويان تخريب و از بين رفته بود. سليمان فوراً دستور باز سازي و مرمت آنرا با احسن وجه صادر نمود.‌

سپس به قسمتي از محله هاي قديمي بغداد رفت و هيچگونه آثاري از قصر منصور وكاخ هارون رشيد ودانشگاه نظاميه نظام الملك ومدرسه محل تدريس شافعي وامام محمد غزالي باقي نمانده بود.

بعنوان یک سئوال در اینجا پاسخ میدهیم چرا ؟ چون بغداد منصور كه روزي دارالسلام بود با حمله مغول ، ديلميان ، ايلخانيان ، تيمورلنگ ، صليبيها ، قويلونها تركمان ، صفويان ، عثمانيها و استعمار انگليس در جنگ جهاني دوم و بالاخره توسط امپرياليست امريكا در 6 سال پيش اشغال وهر قدرت به نسبت حال خود در تخريب آن كوشيده است واگر آثاري از بغداد قديم باقي نباشد حق بر جانب بغداد است. وبايد از اشغالگران سوال شود چرا تخريب و كشتار !!!؟

سليمان قانوني بعداز 3ماه توقف در بغداد از طريق خانقين و الوند به همدان آمد و از طريق كردستان به تبريز برگشت اين فاصله 3 ماه طول كشيد و سپس عازم استانبول گرديد.

 

3- شرح حال دو برادر مجاهد بنام عروج و خيرالدين

چون در درس قبل و عده دادم اشاره اي به حيات اين دو قهرمان داشته باشم بدينوسليه در چند جمله كوتاه به ريشه وسابقه وجهاد و آثار مثبت اين دو جهادگر اشاره مي كنم.

عروج و خيرالدين فرزندان يعقوب بودند پدر آنان از تركان مسلماني بود كه در زمان فتح مغرب و جبل الطارق به مغرب رفته و در آنجا ماندگار شده ودر يكي از جزاير مغرب مقيم شده بود و باخانمي از زنان مسلمان اسپانيائي ازدواج كرد، عروج و خيرالدين نتيجه اين ازدواج بودند . این دو توسط پدر با آموزه اسلامي تربيت شدند و در دريانوردي قهرمان دريا گرديدند.

زماني كه مسلمانان اسپانيا از ديار و وطن خود اخراج شدند عروج وخيرالدين که با آموزه های دینی تربیت شده بودند در سواحل مغرب و جبل الطارق تا شرق تونس 5 اردوگاه و پايگاه براي مسلمانان در به در شده اندلس داير كردند اين اردوگاهها محلي شدند براي زندگي و آموزش وجهاد ورفع آلام.

در زمان سلطان سليم عروج با سلطان ارتباط پيدا كرد و در خواست مساعدت نمود و سلطان سليم به عروج ومسلمانان مصيبت ديده اندلس كمك شایسته اي نمود . همچنين در سال925 هجري خيرالدين نامه اي به سلطان سليم نوشت كه يك نسخه از آن در اسناد خطي استانبول محفوظ است ودر اين نامه به آزار وآلام مسلمانان اسپانيا اشاره نمود و در خواست كمك و مساعدت را كرده است.

خيرالدين در سال 940 از استانبول ديدار كرد واز طريق دريا با 44 فروندكشتي كه از وي حفاظت مي كردند از درياي مديترانه به درياي سياه و استانبول آمد سلطان سليمان از خيرالدين استقبال كرد و با اكرام و احترام او را بدرقه نمود خيرالدين و فرزندش در درياي مديترانه از شرق تونس تا غرب مراكش قدرتي فراهم كردند و باعث حيات و بقاي مسلمانان اخراج شده اسپانيا وتقويت يك حركت مهم عليه اسپانيا وپرتغال وساير دولتهاي همجوار ضد مسلمان درياي مديترانه گرديدند. وهمين اقدامات موجب گرديد درعصر خود نمونه‌اي شدند و  نامشان در تاريخ اسلام ماندگار و باقي ماند.

** نتيجه **

1- در آنچه كه در اين دو درس و درحيات سليمان قانوني بصورت اختصار بيان شد به اين نتيجه رسيديم سليمان قانوني يك فرد مسلمان با غيـــرت و با مديريت  و محب علم  و علما و ادبا  بود كه در رأس امپراطوري عثماني بعنوان يك دولت اسلامي ويك قدرت قوي در 3 قاره آسيا و اروپا و آفريقا در برو بحر حكومت كرد ودر مقابل دشمنان اسلام ، عثمانيها قدرتي قوي و نفوذ ناپذير شدند ونمونه اي از قدرت اسلام در قرن دهم گرديدند.

 

2-در كشورگشائي و توسعه قدرت سلطان سليمان چهار مسئله تأثير به سزائي داشتند:

1- صداقت در گفتار

2- عدالت در برخورد

3- ايجاد رفاه در زندگي روزانه مردم

4- كارهاي ديني و فرهنگي منظم و مرتب و مدون تحت نظر بزرگان دين

وجود چنين قدرتي براي دشمنان اسلام قابل تحمل نبود وبه همين جهت قدرتهاي شرق و غرب در جلسات و كنگرههاي عديده و پروتكل هاي آشكار و سري تصميم بر تضعيف ومقابله و شكست امپراطوري عثماني گرفتند در نهايت قدرت عثمانيها روز به روز ضعيف تر شد و عاقبت مصطفي اتاترك نوكر صد درصد صهيونيست وانگليس جانشين اين بزرگان شد كه آثار دين  اسلام را در مدت نيم قرن در تركيه محو نمود.

 

  ** اللهم احفظنا من فتنه الاعداء يا رب العالمين **

 

 

‍‍ « وصلی الله علی سيدنا محمد و آله و صحبه اجمعین »

 

 

این مطلب را به اشتراک بگذارید

Submit to FacebookSubmit to Google PlusSubmit to TwitterSubmit to LinkedIn