روز سه شنبه مورخ 15/ مهر/1393 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس دویست و شصت و نهم تفسیر قرآن کریم (درس پنجم تفسیر سوره مبارکه نحل) با موضوع آیات61 الي 69ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهي درج شده است.
کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادري
درس دویست و شصت و نهم
درس پنجم سوره مبارکه نحل آیات 61 الی 69
*موضوع درس *
1-فلسفه بعثت پیامبر اسلام(ص) تبیین و تشریح قرآن کریم بود
2- آب مایه حیات است.
3-شیر و اثر آن در زندگی انسان
4- اثر مثبت درختان خرما و انگور درزندگی اقتصادی مردم.
5- دنیای زنبور عسل و اثر عسل در زندگی مردم
** ترجمــه آيــات **
اگر خداوند،کافران و گنهکاران را در برابر کُفر و گناه آنها کیفر کند همه کسانی که بر روی زمین فساد می کردند را نابود میکرد و جنبندهای را بر روی زمین باقی نمی گذاشت لیکن به آنان مهلت میدهد شاید تجدیدنظر کنند. خداوند حلیم و صابر است و زمانیکه لحظه مرگ آنها فرا رسد حتی یک ساعت تقدیم و تأخیر نخواهند داشت.
وَيَجْعَلُونَ لِلَّهِ مَا يَكْرَهُونَ وَتَصِفُ أَلْسِنَتُهُمُ الْكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ الْحُسْنَىٰ ۖ لَا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ النَّارَ وَأَنَّهُمْ مُفْرَطُونَ﴿62﴾
و از جمله کارهای زشت کافران این است که دختران را به خدا نسبت می دهند ولی نسبت دادن دختران را به خود ننگ می دانند معهذا و علی رغم داشتن این نوع تضاد فکری سرانجامِ و آینده خود را نیک می دانند. حقاً این افراد در آخرت در آتش دوزخ ذلیلانه جاودان خواهند بود.
تَاللَّهِ لَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَىٰ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ﴿63﴾
به خدا قسم، ما به سوی امتهای پیش از شما رسولانی فرستادیم ولی شیطان طریق کفر و بت پرستی را برای آنان مزیَّن و آراسته کرد و آنها را از همراهی رسولان و از پرستش خدای واحد باز می داشت همین شیطان امروز بر کفار و مخالفان رسول خدا ولایت دارد و آنان را به بیراهه و نهایت به عذاب و دوزخ می کشاند.
وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ إِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي اخْتَلَفُوا فِيهِ ۙ وَهُدًى وَرَحْمَةً لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ﴿64﴾
ای پیامبر،خداوند قرآن را بر تو نازل نکرده است مگر برای این امر که شما مفاد آیات را برای مردم روشن کنید بخصوص مسائلی که کافران در آن اختلاف دارند و تا حق روشن و حجت بیان شود. قرآن سبب هدایت برای طالبان دین و رحمتی است برای همگان بخصوص اهل ایمان.
وَاللَّهُ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَسْمَعُونَ﴿65﴾
خداوند از آسمان آب فرود می آورد و با آن درختان وگیاهان سبز را از زمین خشک و بیحاصل زنده و اِحیاء و بارور می کند این امر خیلی مهم و ارزشمند است البته برای کسانی که گوش شنوا دارند.
وَإِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً ۖ نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَبَنًا خَالِصًا سَائِغًا لِلشَّارِبِينَ﴿66﴾
ای مردم قطعاً در خلقت و رام کردن شتر، گاو، گوسفند و بز عبرتی است برای کسانی که عبرت پذیرند پس خوب بنگرید و فکر کنید چگونه خداوند از پستان آنها شیر سفید و گوارائی به شما می دهد شیری که از میان فضولات معده حیوان و خون آنها فراهم میشود و این شیر خالص و صاف و بدون عیب و غیر آلوده را به نوشندگان می دهد.
وَمِنْ ثَمَرَاتِ النَّخِيلِ وَالْأَعْنَابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَرًا وَرِزْقًا حَسَنًا ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ﴿67﴾
و از جمله نعمتهایی که خداوند برای استفاده به شما عطا فرموده است ثمرات درختان خرما و انگور است که هم از آنها شراب درست می کنید و هم شربت و شیرینی می سازید به حقیقت این امر برهان روشن و آشکاری است در شناخت خدا برای صاحبان فکر و خرد.
وَأَوْحَىٰ رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا يَعْرِشُونَ﴿68﴾
وخدا به زنبور عسل الهام کرد تا در کوهها و در بین درختانی که انسانها با آنها خانه می سازند خانه و مسکن مناسب بسازند.
ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا ۚ يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِيهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ﴿69﴾
به زنبور عسل گفتیم که از هر میوه پاکیزه ای که دلخواهش باشد بخورد و در راههایی که خداوند سهل و آسان و مهیا کرده است رفت و آمد نماید و در این راهها که خداوند تعیین کرده است گُم نخواهد شد. این مخلوق باخرد از شکمش عسلهای صاف و ناب سفید، زرد و سیاه متمایل به سرخ خارج میکند که خوردنش لذت بخش و در آن شفایی است برای انسانها. به حقیقت در آفرینش زنبور عسل و خانه وی و آمد و رفت و شیرهای که برای انسان تهیه و فراهم می کند برهان، آیت و حجت هایی وجود دارند در جهت شناخت خداوند برای اهل فکر و معرفت.
*** توضیح آیات، نکــات و نتــایــج درس ***
توضیح آیات 61 و 62 : این دو آیه دنباله آیات درس قبلاند که در آن به جنایت اعراب جاهلی از جمله: زنده به گور کردن دختران بیگناه که آن را افتخار میدانستند اشاره و این روش و اخلاق را بدترین روش و قبیحترین اخلاق انسانی معرفی کردهاند. سپس به سوالی جواب داده شده است به این عنوان که چرا خداوند در مقابل آن جنایت وحشتناک و آن ظلم بی سابقه و فجیع، عاملان را به کیفر نمیرساند و آنها را نابود نمیکند خداوند حکیم در آیه 61 به این سوال پاسخ میدهد و میفرماید: اگر ما افراد را در مقابل اعمال زشت روزانه آنها کیفر کنیم احدی از گناهکاران و جنبنده ای روی زمین نباید سالم بماند و لیکن خداوند صبور است و با عجله با افراد برخورد نمیکند و برای مرگ و حیات افراد و اقوام مهلتی تعیین کرده است زمانی که آن مهلت به پایان رسید تأخیر و تقدیمی وجود نخواهد داشت.
در آیه 62 نیز میفرماید: بدتر از بدعت دخترکُشی مشرکانِ مکه، تناقض گوئی آنهاست. از یک طرف دختران خود را زنده به گور میکنند و از طرف دیگر دختران را به خداوند نسبت میدهند و میگویند: ملائکه دختران خدا هستند این جاهلان دختر را برای خود ننگ و برای خدا ارزش می دانند و این تناقض گوئی را برای خود، مهم قلمداد میکنند . اینها دروغگو هستند ، فریب آنان را نخورید.
توضیح آیات 63 و 64 : در این دو آیه خداوند متعال بر دو مسئله مهم تأکید فرموده است:1- به پیامبر بزرگوار اسلام حضرت نبی اکرم(ص) تسلّی و دلگرمی داده و میفرماید: شما تصور نکنید کافران تنها مخالف شما هستند قسم به ذات خداوند من برای ارشاد و راهنمائی تمامی امتها، پیامبر و رسول فرستادهام، شیطان برنامه خــود و اعمال قبیح مخالفین انبیاء را مزیّن و آراسته نشان داده و خود را رهبر و راهنمای مخالفین معرفی و آنان را به بیراهه دعوت و در دنیا آنان را به مسیر طاغوت هدایت کرده و در قیامت ما هم عذاب دردناکی نصیب آنان خواهیم نمود. پس صابر و به خدا متوکل باش، پیروزی از آن شماست. 2- در آیه 64 میفرماید: ای پیامبر، ما قرآن را نازل نکردهایم مگر اینکه شما آنرا برای مردم روشن و تبیین نمایید و به وسیله آیات قرآن کریم، مردم را از انحراف و اختلاف نجات دهید . قرآن کریم، مایه هدایت و رحمت برای کسانی است که گرفتار وسوسه شیطان نشده و به سلیقه خود شاد نیستند و از افراد شیطان صفت تبعیت نمی کنند و قولاً و عملاً دست به دامن اسلام و راهنمائی پیامبران هستند.
توضیح آیات 65 تا 67 : در این سه آیه خداوند متعال به سه نعمت خود که به بنی آدم عطا فرموده است اشاره و بنی آدم بخصوص مشرکان مکه و همچنین اهل ایمان را دعوت به ملاحظه و دقت و فکر و قدرشناسی نموده است از جمله این نعمات 1-نزول باران و اثرات آن در زندگی انسان 2- شیر و اثر آن در زندگی روزانه بنیآدم 3- شیره خرما و شیره انگور و اثرات آن در اقتصاد و زندگی مردم
توضیح آیات 68 و 69 : در این دو آیه به جایگاه زنبور عسل و خدمت این حیوان و مخلوق الهی به بنی آدم اشاره شده و همچنین به اثرات درمانی، اقتصادی و شفابخشی عسل این دست رنج زنبور عسل و خدماتش به انسان مطالبی بیان و اهل فکر و شعور به تفکر و شکر این نعمات فراخوانده شدهاند.
در کنار این آیات که ترجمه و توضیح آنها بیان شد ذکر نکاتی را لازم می دانم انشاءاله از آنها بهره کافی ببریم
نکته اول: فلسفه نزول قرآن تبیین قرآن است نه در طاقچه گذاشتن
آیه 62 به هدف بعثت پیامبر اسلام(ص) اشاره دارد که عبارت است از تبیین مفاد آیات قرآن و تعلیم احکام آن و بیان طریق حق و باطل تا برای افراد جامعه، حق و باطل روشن شود و حجتی برای هیچکس باقی نماند و تا افراد و اقوام و ملتها، سلیقه و هوسها و مصالح فردی و شخصی را کنار بگذارند و دست به دامن اسلام و پایبند به راهنمائی سفیران الهی گردند و از جبهه کفر و شرک و خرافه و اختلافات دور شوند، قطعاً قرآن کریم سبب هدایت و رحمت برای آنانی خواهد بود که تسلیــم قرآن و مطیع امر خدا و رسول هستند.
نکته دوم: آب مایه حیات است.
در ادبیات ما معروف است آب مایه حیات است و در آیه 65 خداوند متعال این درس را به ما میدهد؛ ضمن اینکه آب مایه حیات و سبب زندگی و بقاء موجودات زنده است، نشانه عظمت و قدرت خداوند و باعث زیبایی طبیعت نیز هست البته برای آنانیکه گوش شنوا دارند. برادر و خواهر ایمانی؛ شما هر ساله شاهد هستید در زمینهای مرده و خاموش با نزول باران چنان جهش و هلهلهای برپا میشود که هر انسان اهل خرد را دچار حیرت میکند و این مهم از یک طرف قدرت آفریدگار را نشان میدهد و از طرف دیگر معاد جسمانی را به اثبات میرساند. پس آب نعمت بزرگی است که انسان در زندگیش باید به آن احترام کند و از آن بهره بهینه بگیرد. مصرف بی رویه یک نوع کفران نعمت است و استفاده بهینه از آن شکر نعمت است.
نکته سوم : شیر و اثر آن
خداوند متعال در آیه 66 به منبع و نحوه تولید شیر، این نعمت سفید رنگ که از بدو خلقت آدم، غذای بشر بوده است، اشاره دارد و از آن به عنوان نعمت ارزشمندی که در اختیار انسان قرار داده است، یاد و آن را نشانه عظمت و قدرت الهی معرفی فرموده است. آفریدگار قادر و علیم میفرماید: ما شیر را از خون و ماده فراهم شده از فضولات جمع شده در معده حیوانات، خارج میکنیم و این امر با توضیح کاملی که جای ذکر آن نیست در علم فیزیولوژی عصر ما ثابت و مسلم شده است و در یک جمله انعام (شتر و گاو و بز و گوسفند) نعماتی هستند در خدمت بنی آدم بخصوص در مسئله شیر دادن و باید در برابر این نعمت خداوند را شکر کرد.
نکته چهارم: شراب و شربت
خداوند متعال بعد از نشان دادن یکی از خدمات حیوانات به نام شیر، به خدمتگزاری و هدایای درختان و گیاهان اشاره فرموده است - البته این امر قبل از اعلام حرمت خمر و شراب بوده است - خداوند متعال به مشرکان مکه اعلام کرده است شما از ثمرات درختان خرما و انگور هم شراب میسازید هم شربت و شیرینی و هم از ثمرات آنها استفاده حیاتی و اقتصادی می نمایید اگر ذره ای فکر و از عقلتان استفاده کنید این امر نیز نشانه دیگری از قدرت و عظمت خداوند متعال است.
نکته پنجم: زنبور عسل و خدمت این حیوان آگاه و اثر عسل
آخرین مطلب، شناخت زنبور عسل و اثرات اقتصادی و درمانی عسل است . ابتداء کلمه «وحی» را توضیح می دهم. قرآن کریم میفرمایـــد: « وَأَوْحَىٰ رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ » (خداوند به زنبور عسل وحی کرد) مراد به وحی در اینجا به معنی الهام غریزی است. زنبور عسل در میان سایر حیوانات با این الهام الهی به عنوان موجودی منحصر به فرد مطرح است. مستر لینگ دانشمند زیست شناس بلژیکی مطالعات فراوانی در رابطه با زندگی زنبور عسل داشته است وی درباره نظام عجیبی که بر شهر آنها حاکم است مسائل محیر العقولی ذکر کرده است که جای بیان آن نیست معهذا با استفاده از آیات 68 و 69 مطالبی به شرح آتی و به نام الهامات به عرض می رسد.
الهام اول: در خصوص خانه سازی زنبور عسل و مسکن این حیوان صاحب فکر است که به امر خداوند به صورت 6 ضلعی درست میشود و از میان 4500 نوع زنبور عسل وحشی و اهلی تحقیقات نشان داده است همگی مثل هم، خانه هایشان را 6 ضلعی درست میکنند، زیرا امر اول به زنبور عسل برای خانه سازی از سوی خداوند همین طرح 6 ضلعی بوده است.
الهام دوم: به زنبور عسل امر شده است از تمامی ثمرات گلها و گیاهان پاک و دارای شیره قند روی زمین استفاده کند و همچنین به این موجودات امر و الهام شده است که در آمد و رفت در مسیری که خداوند برای آنان تعیین کرده حرکت و آمد و رفت نمایند و بدون برنامه به این طرف و آن طرف حرکت نکنند.
الهام سوم: دستور الهی به تولید و خارج کردن عسل های مختلف برای انسان است که غالباً سفید و زرد و سیاه متمایل به قرمز است. این رنگها نمایش گلهایی است که زنبور عسل از آنها شیره گرفته است.
الهام چهارم: اکثر افراد چنان فکر میکنند زنبور عسل شیره گلها را میمکد و در درون خود جمع مینماید و سپس آنرا بیرون میدهد در حالیکه علم روز این دیدگاه را رد میکند. درست ترین شیوه با استفاده از آثار دینی وعلم روز این است که زنبور عسل شیره گلها را در حفره ای به نام چینهدان در درون خود میفرستد و در آن چینهدان که شبیه یک کارخانه است و ماده شیمیایی دارد مدتی در آن فعل و انفعالاتی فراهم میشود و آنگاه و بعد از تکمیل مدت ساخت عسل آنرا از بدنش خارج میکند.
الهام پنجم: آخرین مطلب میفرماید: «فِيهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ» (در عسل شفاء برای مردم است) در خصوص اثرات درمانی عسل در اقوال و تجربیات قدماء موارد عدیدهای به ثبت رسیده است و بالاترین قول، قولِ خداوند است که میفرماید: «فِيهِ شِفَاءٌ» و تصدیق کننده وجود شفاء در عسل قولِ رسول خداست که میفرماید: « عَلَيكُم بِالشِّفائَينِ : اَلعَسَلُ وَالقُرآن »( لازم است از دو عامل و وسیله شفاء استفاده کنید؛ عسل خالص و قرآن کریم )
اللهم اجعل القرآن الکریم شفاءً لروحنا و العسل شفاءنا لجسمنا آمین یا رب العالمین
وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين
این مطلب را به اشتراک بگذارید
