روز سه شنبه مورخ 26/ آذر /1392در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملا قادر قادری در مسجد قباء پاوه درس دویست و چهل و یکم تفسیر قرآن کریم (درس اول تفسیر سوره مبارکه یوسف) با موضوع آیات 1 الي 14 ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهي درج شده است.
کـــلاس تفسیــــر قــرآن کــــریـــم توسط حاج ماموستا ملا قادر قادري
درس دویست و چهل و یکم
درس اول سوره مبارکه یوسف آیات 1 الی 14
** موضوع درس **
1- ذکر مقدمه ای در خصوص معرفی سوره یوسف(ع)
2- خواب حضرت یوسف(ع)
3- پیش بینی مهم حضرت یعقوب(ع)
4- اشاره ای به اثرخطرناک حسد در انسان
5- اقدام ناجوانمردانه10پسر یعقوب نسبت به یوسف
** مقدمه**
سوره یوسف به « احسن القصص » معروف است. این سوره ، بهترین درس عبرت و مفهوم عِفَّت را در خود تجلی داده است. سوره یوسف در مکه نازل شده و تعداد آیات آن 111 آیه است و یکی از نکات مهم و قابل ذکر این سوره این است بر خلاف سرگذشت سایر پیامبران الهی ، در این سوره به صورت کامل حیات حضرت یوسف جمع و بیان شده است . سوره یوسف شامل بسیاری از مسائل دینی و دنیوی است همچون زندگی اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی و ادبی است و اضافه بر اینها این سوره شامل درسها ، عبرتها و موعظه ها و همچنین صبر و عفو است و لذا به احسن القصص نام گرفته است اگر چه بحث این سوره از ابتدا تا انتها بحث حیات یوسف است ولی در کنار آن به بسیاری از مسائل دیگری چون خواب و حسادت و دروغ و فراست اهل ایمان و عفو و گذشت حضرت یوسف از برادرانش و اجتماع رسالت و حکومت در دست یوسف اشاره شده است.
* ترجـــمه آيـــات *
الر ۚ تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْمُبِينِ﴿1﴾
در خصوص حروف مقطعه در اول سوره بقره و آل عمران مطالبی را بیان کردیم نیاز به تکرار نیست. نزدیکترین مفهوم برای حروف مقطعه این است که قرآن کریم از این حروف مانند الِف و لام و راء تدوین شده و مفهوم آیاتش روشن و آشکار است.
إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ﴿2﴾
ما قرآن را به زبان عربی نازل کردیم شاید شما واقعیت را درک و خوب بیندیشید.
نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِمَا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ هَٰذَا الْقُرْآنَ وَإِنْ كُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغَافِلِينَ﴿3﴾
ما بهترین سرگذشت ها را از طریق این قرآن که بر شما نازل کرده ایم برای تو بازگو می کنیم اگر چه شما قبل از نزول قرآن از این سرگذشت ها خبر نداشتی.
إِذْ قَالَ يُوسُفُ لِأَبِيهِ يَا أَبَتِ إِنِّي رَأَيْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَبًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ رَأَيْتُهُمْ لِي سَاجِدِينَ﴿4﴾
( زندگی و حیات یوسف اینچنین شروع شد) یوسف به پدرش یعقوب(ع) گفت: در خواب دیدم 11 ستاره و خورشید و ماه بر من سجده کردند.
قَالَ يَا بُنَيَّ لَا تَقْصُصْ رُؤْيَاكَ عَلَىٰ إِخْوَتِكَ فَيَكِيدُوا لَكَ كَيْدًا ۖ إِنَّ الشَّيْطَانَ لِلْإِنْسَانِ عَدُوٌّ مُبِينٌ﴿5﴾
یعقوب(ع) به یوسف فرمود: فرزندم این خواب را برای برادرانت بازگو مکن در صورت بازگو کردن برای تو نقشه خطرناکی می کشند چرا که شیطان دشمن آشکار و علنی انسان است.
وَكَذَٰلِكَ يَجْتَبِيكَ رَبُّكَ وَيُعَلِّمُكَ مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ وَيُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَعَلَىٰ آلِ يَعْقُوبَ كَمَا أَتَمَّهَا عَلَىٰ أَبَوَيْكَ مِنْ قَبْلُ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْحَاقَ ۚ إِنَّ رَبَّكَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ﴿6﴾
و بدین گونه پروردگارت تو را بر میگزیند و علم تعبیر خواب را به شما یاد می دهد و نعمتش را بر تو و خاندان یعقوب به کمال می رساند همانطور که قبل از شما این نعمت را بر پدرانت ابراهیم و اسحاق به کمال رساند بدون تردید پروردگار تو دانا و حکیم است.
لَقَدْ كَانَ فِي يُوسُفَ وَإِخْوَتِهِ آيَاتٌ لِلسَّائِلِينَ﴿7﴾
در داستان حیات یوسف و برادرانش نشانه هائی از هدایت و درس و معرفت برای طالبین وجود دارد.
إِذْ قَالُوا لَيُوسُفُ وَأَخُوهُ أَحَبُّ إِلَىٰ أَبِينَا مِنَّا وَنَحْنُ عُصْبَةٌ إِنَّ أَبَانَا لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ﴿8﴾
هنگامی که برادران یوسف(10 نفر پسران یعقوب) به همدیگر گفتند: یوسف و برادرش (بنیامین) نزد پدرمان یعقوب محبوبیت بیشتری دارند در حالیکه ما گروهی قویتر و خدوم تر و خدمتگزار تر هستیم مسلماً پدرمان در اشتباه آشکار به سر می برد.
اقْتُلُوا يُوسُفَ أَوِ اطْرَحُوهُ أَرْضًا يَخْلُ لَكُمْ وَجْهُ أَبِيكُمْ وَتَكُونُوا مِنْ بَعْدِهِ قَوْمًا صَالِحِينَ﴿9﴾
یوسف را بکُشید یا او را به سرزمین دور دستی بیندازید تا محبت و لطف پدر بیشتر متوجه شما گردد و آنگاه گروه و افراد صالحی خواهیم شد.
قَالَ قَائِلٌ مِنْهُمْ لَا تَقْتُلُوا يُوسُفَ وَأَلْقُوهُ فِي غَيَابَتِ الْجُبِّ يَلْتَقِطْهُ بَعْضُ السَّيَّارَةِ إِنْ كُنْتُمْ فَاعِلِينَ﴿10﴾
یکی از برادران گفت: یوسف را نکشید اگر می توانید او را در نهان خانه چاه بیفکنید تا افرادی از کاروان و رهگذر او را با خود ببرند و شما راحت شوید.
قَالُوا يَا أَبَانَا مَا لَكَ لَا تَأْمَنَّا عَلَىٰ يُوسُفَ وَإِنَّا لَهُ لَنَاصِحُونَ﴿11﴾
برادران گفتند: ای پدر چرا نسبت به یوسف به ما ظنین هستید و اطمینان نداریدما خیرخواه یوسف هستیم.
أَرْسِلْهُ مَعَنَا غَدًا يَرْتَعْ وَيَلْعَبْ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ﴿12﴾
فردا یوسف را همراه ما به خارج شهر بفرست تا از غذای کافی و بازی صحرا بهره گیرد و ما قطعاً از او حفاظت خواهیم کرد.
قَالَ إِنِّي لَيَحْزُنُنِي أَنْ تَذْهَبُوا بِهِ وَأَخَافُ أَنْ يَأْكُلَهُ الذِّئْبُ وَأَنْتُمْ عَنْهُ غَافِلُون﴿13﴾
یعقوب فرمود: بردن یوسف و دوریش باعث ناراحتی و حزن من میشود میترسم در اثر غفلت شما گرگ او را بخورد.
قَالُوا لَئِنْ أَكَلَهُ الذِّئْبُ وَنَحْنُ عُصْبَةٌ إِنَّا إِذًا لَخَاسِرُونَ﴿14﴾
برادران یوسف به پدرشان گفتند: اگر در کنار ما که گروهی قدرتمند هستیم گرگ یوسف را بخورد ما از زیانکاران خواهیم بود.
** توضيــح آیـــات درس **
حضرت یوسف فرزند یعقوب پیامبر و نام مادرش راحله است . نام حضرت یوسف 27 بار در قرآن آمده و داستان حضرت یوسف (ع) در قرآن به عنوان « احسنُ القَصَص » (نیکوترین داستان ها) معرفی شده است. حضرت یعقوب 12 پسر داشته که « بنیامین » و « یوسف » از راحله خانم هستند و یوسف یازدهمین فرزند یعقوب بوده است.
یک شب یوسف خواب عجیبی دید و روز بعد کلیات خواب را برای پدرش بیان کرد وگفت : پدر جان شب گذشته خواب عجیبی دیدم و خیلی خوشحال شدم . من در عالَم خواب دیدم یازده ستاره وخورشید و ماه در برابرم سجده کردند.
یعقوب با شنیدن این سخن شادمان شد وگفت : فرزند عزیزم این خواب پیام عجیبی دارد و آنچه من درباره تو پیش بینی می کردم کم کم دارد ظاهر میشود این خواب نعمتی است ولی آن را برای برادرانت بازگو مکن.
بعد از این حادثه هر روز یوسف بیشتر مورد احترام و محبت پدر واقع میشد بخصوص اینکه مادرش از دنیا رفته بود و در بین برادرانش کوچکتر و نیاز به توجه بیشتری داشت. بعد از مدتی راز خواب افشاء شد نوع خواب و محبت بیش از حد پدر، حقد و حسد و کینه برادران را هر روز نسبت به یوسف بیشتر کرد و همین امر موجب شد در مورد یوسف تصمیم خطرناکی گرفتند.
برادران یوسف یک روز خدمت پدر نشسته و از وی درخواست کردند به آنها اجازه دهد به خارج کنعان به جهت تفریح بروند و اصرار داشتند اجازه دهد یوسف هم در این سفر همراه برادران باشد حضرت یعقوب اول به آنان جواب رد داد و بعد از اینکه زیاد اصرار کردند یعقوب فرمود: می ترسم در اثر بی توجهی شما گرگ یوسف را بخورد. برادران حضرت یوسف گفتند : پدر جان این تصور و توقع از ده پسر یعقوب بعید به نظر می رسد. حضرت یعقوب فرمود : یوسف را ببرید« فَاللّهُ خَیْرٌ حَافِظًا وَهُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ ».
**** نکــات و نتــایــج درس ****
1- یک سوال : قرآن کریم کلام خداوند و آئین زندگی و قانون مدنی و جزائی و کتاب آداب و اخلاق است این همه قصص و داستان و سرگذشت اقوام چرا درقرآن ذکر شده است؟ و علّت ذکر این همه داستان ها چیست؟
جواب) اولاً تاریخ ، آزمایشگاه مسائل گوناگون حیات بشر است و هر آنچه در ذهن من و شما میگذرد در صفحات تاریخ تصویر عملی آن به صورت واضح و روشن بیان شده است. ثانیاً انسانهای صاحب خرد و فکر با ملاحظه تاریخ و سرگذشت ملت ها و اقوام پیشین بسیاری از پیروزی ها و علت آنها و بسیاری از شکست و علت شکست ها را می بینند و می فهمند و در حیات خود از آنها بهره میگیرند. ثالثاً مرور برصفحات تاریخ پیشینیان و مطالعه سرگذشت گذشتگان عمر انسان را به اندازه تاریخ آنها طولانی میکند.
2- نتیجه دوم موضوع خواب و خواب دیدن و اثرات خواب در زندگی است. خواب در طول تاریخ از مسائلی بوده است که فکر افراد عادی و صاحبان فکر را به خود جلب کرده است . قرآن کریم در سوره یوسف به سه خواب و نتیجه آنها اشاره دارد 1- خواب یوسف 2- خواب زندانیان هم بند یوسف 3- خواب سلطان مصر. انشاالله در درسهای بعد به شرح این خوابهای مذکور در سوره یوسف و جایگاه خواب در دین اشاره میکنیم.
3- حفظ اسرار از توصیه های حضرت یعقوب به یوسف است و از آن می فهمیم حفظ اسرار خیلی مهم است . مرگ و حیات انسانها در گرو بعضی از اسرار است. حضرت خاتم انبیاء محمد مصطفی(ص) امر اکید فرموده اسرار مجالس و اسرار خانوادگی و اسرار دوستان را حفظ کنیم و سینه های خود را به صندوق بایگانی اسرار تبدیل نماییم.
حضرت علی(رض) جملهای دارد می فرماید: « سِرُّکَ اَسیرُکَ مَتی تَکَلَّمتَ بِهِ سِرتَ اسیرُه » ( اسرار شما اسیر شما هستند به محض افشا کردن آنها شما اسیر آنها خواهید شد)
4- از دیگر نتایج تربیتی این درس چهار نکته است که از نظر تربیتی بیان آنها خالی از نفع نیست. 1-حفظ حقوق فرزند و رعایت جایگاه آنها و حفظ تساوی محبت بین فرزندان 2- بحث نقش ویرانگر حسد است که تا حدّی کشتن برادر را به دست برادر سهل و آسان میکند. 3-دشمنی همیشه آشکار نیست. بعضی اوقات دشمنی در لباس دوست خود را نشان میدهد و دشمنی امروز علیه ما بعضاً در قالب دلسوزی در امور اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی و یا در لباس حقوق بشر و آزادی خود را نشان میدهد و چه بسا به نام ورزش و بازی و گشت و سیران باشد همچنانکه در توطئه برادران یوسف دیدیم. 4- در موافقت یعقوب به گردش و تفریح فرزندانش می فهمیم گردش و تفریح نیاز فطری بشر است و نباید آن را تعطیل کرد و از نظر دین اشکالی ندارد مگر در اجرای آن افراد مرتکب گناه وعصیان شوند.
« وصلي الله تعالي علي سيدنا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين »
این مطلب را به اشتراک بگذارید
