روز سه شنبه مورخ 28/02/89 ، در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملا قادر قادری در مسجد قباء پاوه با حضور علاقمندان درس يكصد و هفتم  تفسیر قرآن کریم (درس هجدهم  تفسیر سوره مبارکه نساء) با موضوع آیات 91  الی 94 سوره مبارکه نساء ارائه شد.

در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده علاقمندان درج شده است.

 

کلاس تفسیر قرآن کریم  توسط حاج ماموستا ملا قادر قادري

درس يكصد و هفتم

درس هجدهم سوره مبارکه نساء  آیات 91 الی 94

 

** موضوع درس **

1) معرفي گروهي ديگر از افراد دو چهره 

2) بحث قتل خطاء و عمد              

3) در اسلام ظاهر ملاك است 

 

* ترجمه آيات *

ستجدون آخرين يريدون أن يأمنوكم ويأمنوا قومهم كلما ردوا إلى الفتنة أركسوا فيها فإن لم يعتزلوكم ويلقوا إليكم السلم ويكفوا أيديهم فخذوهم واقتلوهم حيث ثقفتموهم وأولئكم جعلنا لكم عليهم سلطانا مبينا (91) 

گروه ديگري را خواهيد يافت كه مي خواهند  از شما و قوم خود ايمني يابند هرگاه كه راه فتنه گري بر آنها باز شود به كفر خود باز گردند پس اگر از شما كناره نگرفتند و تسليم شما نشدند و از اذيت شما دست نكشيدند در اين صورت آنها را هر جا يافتيد بگيريد و به قتل رسانيد ما شما را بر اين گروه تسلطي كامل بخشيديم.

 

وما كان لمؤمن أن يقتل مؤمنا إلا خطأ ومن قتل مؤمنا خطأ فتحرير رقبة مؤمنة ودية مسلمة إلى أهله إلا أن يصدقوا فإن كان من قوم عدو لكم وهو مؤمن فتحرير رقبة مؤمنة وإن كان من قوم بينكم وبينهم ميثاق فدية مسلمة إلى أهله وتحرير رقبة مؤمنة فمن لم يجد فصيام شهرين متتابعين توبة من الله وكان الله عليما حكيما (92)

هيچ مومني را نرسد كه مومن ديگر را به قتل رساند مگر آنكه به اشتباه و خطا مرتكب آن شود و در صورتي كه به خطاء هم مومني را مقتول ساخت بايد بنده مومني را آزاد كند و خون بهاي آن را به  صاحبش تسليم نمايد مگر آنكه ديه را ورثه ببخشد و اگر مقتول مومن از قومي باشد كه با دشمن و محاربند قاتل ديه ندهد ليكن بر اوست  كه بنده مومني را آزاد كند  و اگر مقتول از قومي است كه بين شما با آنها پيمان برقرار بوده پس خون بها را به صاحب خون پرداخته و بنده مومني را آزاد كند. و اگر بنده نيابد بايستي دو ماه متوالي روزه دارد  اين توبه ايست كه از طرف خدا پذيرفته است  و خدا دانا و حكيم است.

 

ومن يقتل مؤمنا متعمدا فجزاؤه جهنم خالدا فيها وغضب الله عليه ولعنه وأعد له عذابا عظيما (93) 

و هركس مومني را به عمد بكشد مجازات او جهنم است كه در آن جاويد خواهد بود و خدا بر او خشم و لعن كند و عذابي بسيار شديد بر او مهيا سازد.

 

يا أيها الذين آمنوا إذا ضربتم في سبيل الله فتبينوا ولا تقولوا لمن ألقى إليكم السلام لست مؤمنا تبتغون عرض الحياة الدنيا فعند الله مغانم كثيرة كذلك كنتم من قبل فمن الله عليكم فتبينوا إن الله كان بما تعملون خبيرا (94)

اي اهل ايمان چون در راه خدا بيرون رويد تحقيق و جستجو كنيد و به آنكس كه اظهار اسلام كند و به شما سر تسليم فرود آورد نسبت كفر ندهيد  تا از متاع ناچيز چيزي غنيمت بريد كه غنايم بييشمار نزد خداست  اسلام شما هم اول امر همچنين  اظهار و تسليمي بيش نبود تا وقتي كه خدا بر شما منت گذاشت پس اكنون بايد تحقيق كنيد كه خدا به هرچه كنيد آگاه است.

 

 

**  توضيح درس **  

توضيح آيه 91 :  در اين آيه گروه ديگري از افراد به ظاهر مسلمان معرفي و به مسلمانان تكليف و امر شده است اين گروه دو چهره كه در صف مسلمانان اهل نماز و در صف بت پرستان تسليم و مطيع بت ها هستند اگر از درگيري با شما كنار نيايند و پيشنهاد صلح ندهند و دست از اذيت شما بر ندارند هرگجا آنان را يافتيد به اسارت بگيريد و در صورت مقاومت  ، آنها  را به قتل برسانيد

 

توضيح آيه 92 : در آيه 92 خداوند متعال ضمن تقبيح قتل انسان بي گناه و منع خونريزي اعلام فرموده است چنانچه به صورت خطا و اشتباه قتلي صورت گيرد حقوقي متوجه ورثه مقتول است و وظايفي متوجه قاتل است. كه شرح آن در نتيجه درس خواهد آمد. 

 

توضيح آيه 93 : خداوند متعال به مجازات قتل عمد اشاره فرموده است و در قرآن 4 نوع مجازات و كيفر شديد اخروي را به علاوه قصاص كه مجازات دنيوي است ذكر كرده از جمله :

  1 -- خلود و بقاءجاودانه در دوزخ

2 -- خشم و عذاب الهي

3 -- لعنت و دوري از رحمت حق

4 -- مهيا و آماده ساختن عذابي بزرگ براي او  

 

توضيح آيه 94 :  مفاد اين آيه متوجه جهادگران در ميدان جهاد و قتال است كه بايد و حتي در مصاف با دشمن خيلي هشيار و محتاط باشند مبادا خون انسان مسلمان و بي گناهي به ناحق ريخته شود در اين آيه به صورت دستور و آئين نامه به مسلمانان اعلام شده است چنانچه كسي در صف دشمن به طرف شما آمد و اعلام كرد من مسلمان هستم ادعاي ايشان را قبول كنيد و از خداوند بترسيد و به خاطر مسائل دنيوي او را به قتل نرسانيد و مراقب باشيد و تحقيق كنيد كه به تحقيق خداوند به آنچه انجام مي دهيد آگاه است.

 

 

** ** نتيجه

1 -- چند چهره زيستن و در كنار افراد چند چهره زندگي كردن خيلي مشكل است و نبايد فراموش شود وجود افراد چند چهره و بازيگر در طول حيات انسانها و بخصوص در عصر ما يكي از مشكلات جوامع بشري بوده و هست البته با يك فرق در عصر نبوت ، خط و مشي اين افرا از طريق وحي روشن و تبيين ميشد و مشكل اهل ايمان با افراد دو چهره تا حدي روشن بود ولي در عصر و زمان ما  جزء مشكلات لا ينحل شده است و در نتيجه اعتماد و وثوق به افراد خيلي نادر شده است و انسانها با توجه به فرهنگ بي اعتمادي حاكم انزوا را بر اختلاط ترجيح مي دهند لذا بر ماست ضمن حفظ هشياري اين جمله بسيار قشنگ پيامبر اسلام (ص) را همواره تكرار كنيم كه مي فرمايد :

  « اللهم اني اعوذ بك من خليل ماكر عيناه ترياني و قلبه يرعاني »

الهي پناهم فقط به توست از دست كساني كه با چهره و سيماي خود اعلام دوستي مي نمايند و ودر درون خود تهديدم مي كنند. 

 

2--اسلام انسان را موجودي مكرم و محترم معرفي و به مصداق آيه « و لقد كرمنا بني آدم » جايگاه و كرامت انسان را محترم شمرده و حفظ حيات يك انسان را حفظ حيات يك جامعه و بي توجهي به انسان را فاجعه و قتل بلا دليل آنرا قتل يك جامعه مي داند

خداوند متعال در آيه 32 سوره مائده  مي فرمايد :

  « من قتل نفسا بغير نفس أو فساد في الأرض فكأنما قتل الناس جميعا »

هركس انساني را بدون دليل شرعي بكشد گويا همه مردم را كشته است. معهذا و در كنار اين تهديدها انسان در طول تاريخ شاهد قتل هاي عديده بوده و هست.

قرآن كريم و شريعت مقدس اسلام پيش بيني كرده است چنانچه قتلي به صورت عمد و يا غير عمد رخ دهد لازم است حقوق مقتول و كيفر قاتل از سوي دولت و تنظيمات حكومتي انجام و عملي شود.

فقهاي ما در كتابهاي فقه قتل را به سه نوع تقسيم كرده اند. عمد ، شبه عمد و خطاء . در تعريف آنها آمده است :

قتل عمد قتلي است كه با تصميم قبلي و با استفاده از وسايل قتل از قبيل : چوب ، سنگ ، چاقو و اسلحه صورت گيرد.

قتل شبه عمد قتلي است كه تصميمي بر كشتن نباشد ولي قاتل با عمل و شيوه اي برخورد مي كند كه منتهي به قتل طرف مي گردد مانند اينكه شخصي كسي را كتك كاري مي كند به قصد ضربه تنبيهي ولي نيت كشتن را ندارد اما كتك كاري وي منتهي به مرگ مي شود

خطاء به قتلي گفته مي شود كه هيچ گونه تصميمي مبني بر قتل و يا آزار و برخورد با طرف را ندارد مثل اينكه كسي گلوله اي به طرف حيواني شليك كند ولي تير خطا مي رود و به انساني برخورد كرده و به قتل مي رسد.

 

  3--كيفر قتل عمد در دنيا قصاص است و يا ديه مغلظه و در آخرت مواردي است كه در آيه 93 به آن اشاره شد و كيفر قتل خطاء ديه است و از حيث جنبه حق اللهي آزادي يك برده و در صورت نبودن برده گرفتن دو ماه روزه پشت سر هم است نبايد فراموش شود و از حيث جنبه الهي و حق اللهي روزه در قتل عمد و شبه عمد مانند قتل خطاء حسب نظر امام شافعي يك حق مسلم و ثابت است.

 

  4 --اسلام دين ترحم و اعتدال است . پوشش ظاهري و رعايت ظاهر و حفظ شعائر ظاهري را ارج مي نهد پيامبر عظيم الشان ما مي فرمايد :

«نحن امرنا ان نعمل بالظواهر والله عالم بالسرائر» به ما امر شده به ظاهر افراد بنگريم و خداوند عالم و آگاه به درون و باطن است و هركسي به كلمه «لا اله الا الله و محمد رسول الله» اقرار كند ما او را مسلمان مي دانيم و قضاوت باطن را به خداوند متعال واگذار مي كنيم.   

 

وصلی الله علی سید نا محمد و آله و صحبه اجمعین