روز سه شنبه مورخ ۳۰ / بهمن ماه/1397 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس چهارصد و نهم تفسیر قرآن کریم ( درس سوم تفسیر سوره مبارکه صاد ) با موضوع آیات ۴۵ الی ۸۸ ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهی درج شده است.
کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادری
درس چهارصد و نهم
درس سوم سوره مبارکه صاد آیات ۴۵ الی ۸۸
*موضوع درس *
1-اشاره به حیات جمع دیگری از رسولان خداوند .
2--اشاره به بعضی از نعمات بهشت و جایگاه بهشتیان .
3-بحث جهنم و جهنمیان.
4-اشاره به بعضی از مأموریتهای رسول خدا (ص) .
5-بحث خلقت آدم و سجدۀ فرشتگان.
6-قسـم شیـطان که تـمامی بشــر را منحرف خواهــد کرد مگر بنــدگان مخلص خداوند را
** ترجمــه آیـــات**
وَاذْکُرْ عِبَادَنَا إبْرَاهِیمَ وَإِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ أُولِی الأیْدِی وَالأَبْصَارِ ﴿ ۴۵ ﴾ (ای محمــد) به یاد بیاور بندگان مخلص خداوند حضــرات ابراهیم و اسحاق و یعقوب را که در زندگی صاحب قدرت و بصیرت بودهاند.
إِنَّا أَخْلَصْنَاهُمْ بِخَالِصَةٍ ذِکْرَى الدَّارِ ﴿ ۴۶ ﴾ ما آنها را مخلصــانه تربیت کردیم و آنها خالصانه و مخلصانه همــواره در یاد آخرت بودند.
وَإِنَّهُمْ عِنْدَنَا لَمِنَ الْمُصْطَفَیْنَ الأَخْیَارِ ﴿ ۴۷ ﴾ آنان (ابراهیم و اسحاق و یعقوب) عبــدان صادق و برگزیدگان مخلص و پاک ما بودند.
وَاذْکُرْ إِسْمَاعِیلَ وَالْیَسَعَ وَذَا الْکِفْلِ وَکُلٌّ مِنَ الأخْیَارِ ﴿ ۴۸ ﴾ و به یاد بیاور اسماعیل و یسع و ذوالکفل را و حیات آنها را مدنظر قرار ده که همگی از خیّــرین جامعه بودند.
هَذَا ذِکْرٌ وَإِنَّ لِلْمُتَّقِینَ لَحُسْنَ مَآبٍ ﴿ ۴۹ ﴾ این تمجیــد و تعریف از بزرگانی که اشاره کردیم، فقط یک یادآوری است و الّا برای اهل تقوی و رســولان خدا جایگاه نیکویی در نظر گرفتــهایم.
جَنَّاتِ عَدْنٍ مُفَتَّحَةً لَهُمُ الأبْوَابُ ﴿ ۵۰ ﴾ آن جایگاه مهم، باغهای ارزشمنــد و جاویدانی است که همیشــه درهای آن بر روی اهل بهشت مفتــوح و گشوده است.
مُتَّکِئِینَ فِیهَا یَدْعُونَ فِیهَا بِفَاکِهَةٍ کَثِیرَةٍ وَشَرَابٍ ﴿ ۵۱ ﴾ در آن باغها و ویلاهای کمنظیر، به استراحت مشغول میشوند و هر آنچه بخواهند از میوهها و نوشیــدنیها در اختیار آنان است.
وَعِنْدَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ أَتْرَابٌ ﴿ ۵۲ ﴾ و همچنین زنان شکیــل و علاقهمند به شوهران و رفیقان خود که همگی در یک سن و سالاند، در اختیار آنان هستند.
هَذَا مَا تُوعَدُونَ لِیَوْمِ الْحِسَابِ ﴿ ۵۳﴾ این پاداشها که در روز قیامت به نیکــوکاران داده میشــود، جزئی از پاداش زحمات آنها در دنیاست.
إِنَّ هَذَا لَرِزْقُنَا مَا لَهُ مِنْ نَفَادٍ ﴿ ۵۴ ﴾ این رزق و روزی و رفاهِ وصفناپذیر، نعمت ماست و هرگز تمامشــدنی نیستند.
هَذَا وَإِنَّ لِلطَّاغِینَ لَشَرَّ مَآبٍ ﴿ ۵۵ ﴾ آنچه در آیات فوق اشــاره کردیم، پاداش نیکوکاران است و برای افراد شـرور و طاغی و یاغی از دین، بدترین محــل آماده شــده است.
جَهَنَّمَ یَصْلَوْنَهَا فَبِئْسَ الْمِهَادُ ﴿ ۵۶ ﴾ آن محــلِ پر از زحمت، دوزخ است که در آن وارد میشوند و به حقیقت محــل و مسیر بـدی است.
هَذَا فَلْیَذُوقُوهُ حَمِیمٌ وَغَسَّاقٌ ﴿ ۵۷ ﴾ در دوزخ به آنان دو مایع داده میشود به نام حمیـم و غسّــاق (دو مایع و آب بسیار داغ و خیلی عذاب دهنده هستند که دوزخیان آنها را مینوشند)
وَآخَرُ مِنْ شَکْلِهِ أَزْوَاجٌ ﴿ ۵۸ ﴾ و غیــراز اینها به کیفــر و عذابهای سخت دیگری مبتــلا میشوند که همشکل نوشیــدن حمیم و غساق هستند.
هَذَا فَوْجٌ مُقْتَحِمٌ مَعَکُمْ لا مَرْحَبًا بِهِمْ إِنَّهُمْ صَالُوا النَّارِ ﴿ ۵۹ ﴾ به دوزخیان اعلام میشود این جمعیت را ببینید بهصورت فوج فوج و دسته و گروه به شما ملحق و وارد دوزخ میشــوند و به آنها گفته میشود «لا مَرْحَبًا بِهِمْ» کسی به شما خوشآمد نمیگوید و همگی راهی جهنم میشوند و در آتش خواهند سوخت.
قَالُوا بَلْ أَنْتُمْ لا مَرْحَبًا بِکُمْ أَنْتُمْ قَدَّمْتُمُوهُ لَنَا فَبِئْسَ الْقَرَارُ ﴿ ۶۰ ﴾ کسانی که قبــلاً به دوزخ وارد شــدهاند، به تازهواردها خوشآمــد نمیگویند و به آنها میگوینــد این مصیبت و عذاب را شما برای ما فراهــم کردهاید.
قَالُوا رَبَّنامَنْ قَدَّمَ لَنَا هَذَا فَزِدْهُ عَذَابًا ضِعْفًا فِی النَّارِ ﴿ ۶۱ ﴾ سپس میگوینــد: خداوندا؛ هر کس باعث شده است ما در این عذاب گرفتار شـویم او را چنــد برابر به عذاب گرفتــار کن.
وَقَالُوا مَا لَنَا لا نَرَیٰ رِجَالا کُنَّا نَعُدُّهُمْ مِنَ الأَشْرَارِ ﴿ ۶۲ ﴾ سپس مستضعفین مقیــم دوزخ به خود میگوینــد: بعضی از افـــراد که ما آنها را شــرور میپنداشتیم، در میان این دوزخیان دیده نمیشــوند. یا هنوز وارد نشدهاند و یا به حدی حقیـــر شدهاند چشمان ما آنها را نمیبینـد.
أَتَّخَذْنَاهُمْ سِخْرِیًّا أَمْ زَاغَتْ عَنْهُمُ الأبْصَارُ ﴿ ۶۳ ﴾ آیا ما در مسخــره کردن آنها خطاکار بودیم یا این گروه بدکار در جهنم با ما هستند و چشمان ما آنها را نمیبینــد؟
إِنَّ ذَلِکَ لَحَقٌّ تَخَاصُمُ أَهْلِ النَّارِ ﴿ ۶۴ ﴾ این مطلب که اشاره شــد یک حقیقت و یک واقعیت است که فیمابین مستضعفان و ظالمــان و رهبــران گفتگوی خصمانه و دشمنانه در دوزخ خواهــد بود.
قُلْ إِنَّمَا أَنَا مُنْذِرٌ وَمَا مِنْ إِلَهٍ إِلا اللَّهُ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ ﴿ ۶۵ ﴾ ای محمــد به کافران بگو مأموریت من فقط هشــدار و انذار است. من وظیفه دارم به شما بگویم لا اله الا الله جز خــداوند یگانه و قهار هیــچ معبودی نیست.
رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا الْعَزِیزُ الْغَفَّارُ ﴿ ۶۶ ﴾ خداوندی که پروردگار آسمانها و زمین و آنچه میان آسمانها و زمین است و پروردگار آسمان و زمین عزیز و غفار است.
قُلْ هُوَ نَبَأٌ عَظِیمٌ ﴿ ۶۷ ﴾ بگو ایمان به قیامت و به قــرآن کریم یک خبــر مهم و یک حادثۀ بزرگ است.
أَنْتُمْ عَنْهُ مُعْرِضُونَ ﴿ ۶۸ ﴾ که شمــا از آن غافــل و روگردان هستیــد.
مَا کَانَ لِیَ مِنْ عِلْمٍ بِالْمَلإِ الأعْلَیٰ إِذْ یَخْتَصِمُونَ ﴿ ۶۹ ﴾ بگــو؛ من از ملأ اعلی و جزئیات برنامۀ فرشتگان و عالم بالا و گفتگــوی فیمابین آنان در خصوص خلقت آدم خبــری ندارم.
إِنْ یُوحَىٰ إِلَیَّ إِلّا أَنَّماٰ أَنَا نَذِیرٌ مُبِینٌ ﴿ ۷۰ ﴾ من از کانال وحی مطالب را دریافت میکنــم. مسئولیت من فقـط انـذار آشـکار است
إِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلائِکَةِ إِنِّی خَالِقٌ بَشَرًا مِنْ طِینٍ ﴿ ۷۱ ﴾ به یاد بیــاور و آن را حفظ کن روزی را که خــداوند به فرشتگان فرمود: قصد دارم بشــری را از گِل خلق کنم و بیافرینــم.
فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِینَ ﴿ ۷۲ ﴾ هنگامی آن بشـر کامل شد و به وی نظم بخشیدم و از روح و قدرت خود در آن دمیــدم، فرشتگان به امر خدا بر او سجده کردند.
فَسَجَدَ الْمَلائِکَةُ کُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ ﴿ ۷۳ ﴾ تـمام ملائکه بر آدم سجــــده کردند.
إِلاَّ إِبْلِیسَ اسْتَکْبَرَ وَکَانَ مِنَ الْکَافِرِینَ ﴿ ۷۴ ﴾ غیر از ابلیس که تکبــر کرد و حاضـر به سجده نشده و مسیر کافــــران را انتخاب کرد.
قَالَ یَا إِبْلِیسُ مَا مَنَعَکَ أَنْ تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِیَدَیَّ أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنْتَ مِنَ الْعَالِینَ ﴿ ۷۵ ﴾ از جانب خداوند به ابلیس اعلام شــد چرا به مخلوقی که من خلق کردهام (آدم) سجده نکردید؟ آیا تکبــر کردید یا خود را برتر از آدم میدانستیــد؟
قَالَ أَنَا خَیْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِی مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِینٍ ﴿ ۷۶ ﴾ ابلیس گفت: من از او بهتــرم. من از آتش روشن خلق شــدهام و او از گِل ســاده
قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّکَ رَجِیمٌ ﴿ ۷۷ ﴾ خــداوند فــرمود: از جمع فرشتگان و آسمــان خارج شو. تو رانده و مطــرود خانۀ من هستی.
وَإِنَّ عَلَیْکَ لَعْنَتِی إِلَى یَوْمِ الدِّینِ ﴿ ۷۸ ﴾ لعنتِ من بر تو باد تا روز قیــامت.
قَالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِی إِلَى یَوْمِ یُبْعَثُونَ ﴿ ۷۹ ﴾ شیطان به خداوند گفت: پروردگارا مرا تا روزی که انســانها برای حشــر و حساب زنده میشـــوند، (قیامت) مهلت بده.
قَالَ فَإِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ ﴿ ۸۰ ﴾ خداوند فــرمود: به شما مهلت میدهـــم.
إِلَىٰ یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ ﴿ ۸۱ ﴾ البتــه تا روز خاص و معینـی.
قَالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ ﴿ ۸۲ ﴾ ابلیس گفت: (خــدایا) به عزّتت سوگنـــد همۀ فرزندان آدم را گمراه و منحرف خواهــم کرد.
إِلَّا عِبَادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ ﴿ ۸۳ ﴾ مگر بنــدگان و عبدان صالح تو که در انحــراف آنها قدرت و توان ندارم.
قَالَ فَالْحَقُّ وَالْحَقَّ أَقُولُ ﴿ ۸۴ ﴾ خــداوند متعال در جواب تهـــدید ابلیس فرمود: به حق سوگنـــد و کلام من حق و حقیقت است.
لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْکَ وَمِمَّنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ أَجْمَعِینَ ﴿ ۸۵ ﴾ من هم جهنــم را از تو و پیـــروانت پر میکنـم.
قُلْ مَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ وَمَا أَنَا مِنَ الْمُتَکَلِّفِینَ ﴿ ۸۶ ﴾ (ای محمـــد) بگو من در برابر زحمات و تبلیغ و ارشاد شمــا هیچ پاداش و اجری نمیخواهـــم. اقدام و عمل من تکلیف است نه تکلّف و خودنمــایی.
إِنْ هُوَ إِلا ذِکْرٌ لِلْعَالَمِینَ ﴿ ۸۷ ﴾ کتابی که بر من نازل شـــده ، ذکر و وسیلۀ یادآوری و تذکّر است.
وَلَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِینٍ ﴿ ۸۸ ﴾ شماها خبــر اقدامات پروردگار و خروجی قـــرآن کریم و نتیجۀ اعمال خود را در مدتی نهچندان دور میبینید و میشنـــوید
*** توضیح و تفسیر آیات و نتایج درس***
توضیح آیات ۴۵ تا ۴۸: در این ۴ آیه خداوند متعال به ذکر و بیان مختصـری از حیات حضـرات ابراهیم و فرزندش اسحاق و حضـرت یعقوب پرداخته که هم قدرت داشتهاند و هم بصیرت و اخلاص و همچنین بهصورت اختصار از حضـرات اسماعیل و یسع و ذوالکفل بهعنوان مردان نیکو یاد شده است.
توضیح آیات ۴۹ تا ۶۴: در این ۱۶ آیه به بهشت و جایگاه بهشتیان و جهنــم و جایگاه و برخورد خشن با جهنمیان و درگیری فقــرا و مستضعفان با ظالمان و مستکبــران اشاره شده است.
توضیح آیات ۶۵ تا ۷۰: در این ۶ آیه به مأموریت و مسئولیت حضـرت خاتم اشاره شده که آنچه را رســـول خدا (ص) به مردم اعلام میکنند از کانال وحی است و از آنچه در جهان فـــرشتگان و خلقت آدم و برخورد فرشتگان و جبههگیری ابلیس در آثار آمده است، رســـول خدا (ص) اطلاع و خبـــر ندارد مگر از کانال وحی.
توضیح آیات ۷۱ تا ۸۳: خداوند متعال در این ۱۳ آیه به شــرح خلقت آدم و سجــــدۀ فرشتگان بر این مخلوق خداوند و مخالفت ابلیس و ابقای شیطان و لشکرش تا روز قیامت و تهــــدید شیطان علیه اهل ایمان و اعلام برنامۀ خداوند نسبت به شیطان و پیــــروان وی اشاره شده است. در این آیات میبینیم شیطان تهدید کرده است تمامی بنیآدم را منــحرف خواهد کرد مگــــر افراد مخلص که نسبت به آنان به صـراحت اعلام کرده است در انحراف مخلصین ضعیف است و توان انحــــراف آنها را ندارد.
توضیح آیات ۸۴ تا ۸۸: در این ۵ آیه به سه مسئولیت مهـــم اشاره شده است. ۱- خداوند قسم یاد فــــرموده از ابلیس و پیـــروانش جهنم را پر خواهـــد کرد. ۲-پیامبــر اسلام (ص) به مردم اعلام کرده است در برابر زحمتش از کسی اجر و پاداش نمیخواهد ۳-قــرآن کریم ذکر و پیام و حق و حقیقت است و همۀ افراد بخصوص کفار در آینــده نتیجۀ اعمال و اقوال خود را خواهنـــد دید.
ا تَقَبَّلْ منّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ وَتُبْ عَلَینَآ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ
وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين