روز سه شنبه مورخ ۱۷ /مهر /1397 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس سیصد ونودم تفسیر قرآن کریم ( درس دوم تفسیر سوره مبارکه سبا) با موضوع آیات 10  الی19  ارائه شد.

در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهی درج شده است.

کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم  توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادری

درس سیصد و نودم

درس اول سوره مبارکه سبا آیات 10  الی 19

*موضوع درس *

1-بحث نعمات ارزشمند و بزرگی که خداوند به حضرت داود (ع) عطا فرمود.    

2-بیان قدرت حضرت سلیمان (ع) و سه موهبت الهی به وی.

3- بحث مرگ حیرت‌انگیز حضرت سلیمان (ع).

4-بحث تمدن درخشان قوم سبأ در یمن و علت نابودی آن قوم .

** مقـــدمه **

شرح مختصری از حیات حضرت داود و فرزندش حضرت سلیمان (علیهماالسلام)

۱-حضرت داود (ع) یکی از پیامبران بنی‌اسرائیل است که خداوند او را برای ارشاد قوم یهود در فلسطین اشغالی مبعوث فرمود. نام داود در قرآن کریم ۱۶ بار آمده است ازجمله در آیات ۱۰ و ۱۱ سورۀ سبأ. داود یکی از پیامبران قدرتمندی بود که هم نبوت داشته و هم حکومت و خلافت ایمانی را.

۲-حضرت سلیمان (ع) فرزند حضرت داود است که نبوت و قدرت را بعد از پدر به دست گرفت. نام این بزرگوار در قرآن کریم ۱۷ بار آمده است. ازجمله در آیات ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ سورۀ سبأ. قدرت و حشمت سلیمان (ع) بیش از پدرش بوده که هم رسول بوده است و هم قاضی و هم حاکم دولت و بر انس و جن و بسیاری از موجودات تسلط داشته است. بیت‌المقدس به دست وی احداث و تجدید بنا شده و درنهایت به شیوۀ معجزه‌آسایی فوت کردند که در آیات درس امروز به آن اشاره شده است.

** ترجمــه­ آیـــات**

وَلَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ ﴿ ۱۰ ﴾ ما به داود فضیلت و جایگاه بزرگی بخشیدیم (به کوه‌ها و پرندگان اعلام کردیم و گفتیم) ای کوه‌ها و پرندگان؛ با داود هم‌صدا و هم‌آواز شوید و همراه او خالق خود را تسبیح گویید و آهن را برای او نرم کردیم.

أَنِ اعْمَلْ سَابِغَاتٍ وَقَدِّرْ فِي السَّرْدِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿ ۱۱ ﴾ به داود گفتیم. زره­های بسیار کامل بساز و سعی کن حلقه‌های آن‌ها با اندازه و متناسب باشد و عمل صالح انجام دهید و سعی کنید اعمالت نیک و صالح باشد. من به آنچه انجام می‌دهید آگاه و بصیرم.

وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَرَوَاحُهَا شَهْرٌ وَأَسَلْنَا لَهُ عَيْنَ الْقِطْرِ وَمِنَ الْجِنِّ مَنْ يَعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَمَنْ يَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنَا نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِيرِ ﴿ ۱۲ ﴾ و برای (فرزند داود) سلیمان باد را مُسخّر ساختیم که به‌وسیلۀ آن صبح‌ها مسیر یک ماه و عصرگاهان مسیر یک ماه را می‌پیمود و چشمۀ مس مذاب را برای سلیمان روان ساختیم و گروهی از جنیان را در اختیار او قراردادیم تا در خدمتش کار کنند و به جنیان اعلام کردیم هر نوع تخلف و سرپیچی موجب عذاب سوزان و دردناک شماست.

يَعْمَلُونَ لَهُ مَا يَشَاءُ مِنْ مَحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَاسِيَاتٍ اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا وَقَلِيلٌ مِنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ ﴿ ۱۳ ﴾ هر چه را سلیمان می‌خواست، جنیان برایش انجام می‌دادند. مانند ساخت معبدها، تمثال‌ها و مجسمه‌ها و ظروفِ بزرگ محل غذا چون حوض‌ها و دیک‌های ثابت که به حدی بزرگ بودند قابل‌حمل و نقل نبودند و به سلیمان و خانوادۀ داود گفتیم در برابر این نعمات، خداوند را شکر کنید. ولی عدۀ کمی از بندگان من شکرگزارند.

فَلَمَّا قَضَيْنَا عَلَيْهِ الْمَوْتَ مَا دَلَّهُمْ عَلَى مَوْتِهِ إِلَّا دَابَّةُ الْأَرْضِ تَأْكُلُ مِنْسَأَتَهُ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ الْجِنُّ أَنْ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ الْغَيْبَ مَا لَبِثُوا فِي الْعَذَابِ الْمُهِينِ ﴿ ۱۴ ﴾ (سلیمان بااین‌همه قدرتی که داشت) زمانی وقت مرگش را مقرر کردیم، هیچ‌کس از انس و جن باخبر نشدند مگر موریانۀ زمین که عصای سلیمان را خوردند و عصا شکست و پیکر سلیمان به زمین افتاد و زمانی که به زمین افتاد، جنیان فهمیدند که آگاهی آن‌ها بسیار ضعیف و آگاه به علم غیب نبوده‌اند، و الاّ دچار این‌همه عذاب نمی‌شدند.

لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِي مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ جَنَّتَانِ عَنْ يَمِينٍ وَشِمَالٍ كُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ ﴿ ۱۵ ﴾ در حقیقت به قوم سبأ در محل سکونت و اقامت آن‌ها نعمت‌های فراوانی دادیم که مهم و ارزشمند بودند ازجمله وجود دو باغ بزرگ و وسیع که از راست و چپ رود عظیمی از محل می گذشت و به آن‌ها اعلام کردیم از این نعمات الهی بهره بگیرید و خداوند را شکر کنید به خاطر شهر پاک و تمیزی که دارید. خدا بخشنده و به رحم است.

فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ ﴿ ۱۶ ﴾ اما قوم سبأ به‌جای شکر خدا مغرور شدند و طغیان کردند و چون قدر نعمت و امنیت را ندانستند، یک سیل ویرانگر را بر آنان فرستادیم و باغ‌های مورداشاره و شهر و روستای آن‌ها را ویران و از مجموعۀ ۲ باغ مقداری درخت باقی ماندند که ثمر تلخ وبی ارزش و شوری داشتند.

ذَلِكَ جَزَيْنَاهُمْ بِمَا كَفَرُوا وَهَلْ نُجَازِي إِلَّا الْكَفُورَ ﴿ ۱۷ ﴾ این برخورد و کیفر به خاطر کفران نعمت آنان بود و بدون تردید ما اهل کفران را در مقابل کفرانشان مجازات می‌کنیم.

وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ ﴿ ۱۸ ﴾ بعد از نابودی قوم سبأ که تمامی برکات دنیا را به آن‌ها داده بودیم ولی قدرشناس نبودند؛ مجدداً در محل زندگی آن‌ها روستاهایی آباد کردیم و محل آمدورفت دایر نمودیم و پیام به آن‌ها فرستادیم در بین این روستاها شب و روز با امنیت کامل آمدورفت کنید.

فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ ﴿ ۱۹ ﴾ اهل این روستاهای آباد شده (بعد از قوم سبأ) از خداوند درخواست کردند فاصلۀ بین رفت‌وآمد آن‌ها را نوعی تنظیم کند که همۀ افراد نتوانند سفر کنند و گردش نمایند. باز این قوم تازه به میدان آمده عبرت نگرفتند و ادب نشدند و به خود ظلم کردند و ما آن‌ها را نیز نابود کردیم و وسیلۀ عبرت قراردادیم. این قصه‌ها درس و عبرت‌اند برای هر صابر و شکرگزاری.

   *** توضیح و تفسیر آیات و نتایج درس***

توضیح آیات ۱۰ و ۱۱: در این دو آیه خداوند متعال به گوشه‌ای از زندگی و حیات پیامبر مطیع و مخلص حضرت داود (ع) و فضل و جایگاه عظیم و بزرگی که به داود (ع) عطا فرموده اشاره‌کرده است.

این عظمت برای سایر رسولان قبل از داود (ع) نبوده است. ازجمله نبوت و حکومت و هدیۀ کتاب آسمانی زبور و علم و قدرت و همراهی کردن کوه‌ها و پرندگان در انجام ذکر و تسبیحات و نرم کردن آهن و ساخت زنجیرهای مخصوص جنگ و غیره

توضیح آیات ۱۲ تا ۱۴: در این سه آیه به بخشی از حیات ارزشمند حضرت سلیمان فرزند داود اشاره‌شده که اگر خداوند متعال ۲ نعمت ویژه به حضرت داود داده بود (تسخیر و تسلیم کوه‌ها و پرندگان و همراهی کردن آن‌ها در انجام تسبیحات و نرم کردن آهن) به فرزندش سلیمان ۳ نعمت بزرگ ارزانی فرموده بود. (۱-تسخیر باد ۲-چشمه‌ای از آهن ذوب‌شده ۳-تسخیر جنیان) و در توضیح این ۳ موهبت می‌فرماید: سلیمان به‌وسیلۀ باد فاصلۀ دو ماه مسیر پیاده را در یک روز طی می‌کرد و به‌وسیلۀ چشمۀ آهن مذاب هر آنچه را لازم می‌دانست، می‌ساخت و به‌وسیلۀ جنّیان انواع تمثال و مجسمه و ظروف مختلف تهیه می‌کرد و همچنین به وی فرصت ساخت بیت‌المقدس و هزاران کار دیگر را ارزانی فرموده و سپس به مرگ عجیب حضرت سلیمان اشاره شده است که همۀ این‌ها درس و عبرت‌اند برای ما و دیگران.

توضیح آیات ۱۵ تا ۱۷: در این ۳ آیه خداوند متعال به تمدّن درخشان قوم سبأ در یمن اشاره فرموده با این توضیح قوم سبأ در یمن و در کنار سد مأرب و سرزمینی حاصلخیز زندگی می‌کردند و از درختانی پرثمر و هوای پاک و نسیمی فرح‌بخش و وضعیتی خیلی خوب و با رفاه در زندگی و نعمات وفور بهره می‌گرفتند. مع‌هذا به فرمودۀ قرآن کریم «فَأَعْرَضوُا» (روگردان شدند) و کفران نعمت کردند. اغنیا بی‌رحمانه به فقرا ظلم می‌کردند و مغرور شدند و درنتیجۀ کفران نعمت، خداوند با یک سیل سهمگین و ویرانگر منطقه را نابود و از مجموع دو باغ مورداشاره، درختانِ اندکی ماند که ثمر آن‌ها تلخ و شورانگیز بود. این اقدام به خاطر کفران نعمت بود و هر کس کفران نعمت کند، با وی این‌چنین برخورد خواهد شد.

توضیح آیات ۱۸ و ۱۹: در این دو آیه خداوند متعال می‌فرماید: بعد از نابودی قوم سبأ و تخریب باغ و سامانِ آن‌ها، روزگاری گذشت افراد دیگری در محل آن‌ها ظاهر شدند و شهر و روستاهایی آباد کردند و به‌وسیلۀ سفیران الهی به آن‌ها ۲ مطلب گوشزد گردید.

۱-به آن­ها امنیت و رفاه دادیم و گفتیم کفران نعمت نکنید.

۲-آمدورفت در طول شب و روز در محل را برای آنان به جهت درس و عبرت تکلیف کردیم و به آن­ها گفتیم خداوند را در برابر نعماتی که به شما داده است شکر کنید. متأسفانه دچار غرور و کفران نعمت شدند و به هم ظلم کردند و از خداوند درخواست امتیاز و جدایی اغنیا با فقرا را کردند و ما هم زندگی آن‌ها را کاملاً تغییر و آنان را سرنگون و حیاتشان را وسیلۀ درس و عبرت برای دیگران قرار دادیم.

 ا تَقَبَّلْ منّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ وَتُبْ عَلَینَآ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ

وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين

این مطلب را به اشتراک بگذارید