روز سه شنبه مورخ 2/ آذر/1395 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس سیصد و چهلم تفسیر قرآن کریم (درس نهم تفسیر سوره مبارکه نور) با موضوع آیات 59 الی 64 ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهی درج شده است.
کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادری
درس سیصدو چهلم
درس نهم سوره مبارکه نور آیات 59 الی 64
*موضوع درس *
1- ادامه آمدورفت به استراحتگاه .
2-بحث حجاب زنان سالخورده .
3- معرفی منازلی که خوردن غذا بدون اجازه بلامانع است .
4-رعایت ادب در خدمت رسولالله (ص) .
** ترجمــه آیـــات**
وَإِذَا بَلَغَ الْأَطْفَالُ مِنْكُمُ الْحُلُمَ فَلْيَسْتَأْذِنُوا كَمَا اسْتَأْذَنَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ ﴿59﴾
هرگاه اطفال شما به سن بلوغ رسیدند، باید با اجازه وارد محل استراحت والدین شوند. همچنان که قبلاً این موضوع را یادآورشدیم خداوند احکام دینش را یکی بعد از دیگری به شما ابلاغ و تشریح میکند. خداوند دانا و علیم و حکیم است.
وَالْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا يَرْجُونَ نِكَاحًا فَلَيْسَ عَلَيْهِنَّ جُنَاحٌ أَنْ يَضَعْنَ ثِيَابَهُنَّ غَيْرَ مُتَبَرِّجَاتٍ بِزِينَةٍ وَأَنْ يَسْتَعْفِفْنَ خَيْرٌ لَهُنَّ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿60﴾
زنان قاعده و ازکارافتاده و پیرو سالخورده که دیگر امیدی به ازدواج ندارند، اگر بعضاً سروصورت آنها غیر محجبه باشد و روسری را زمین گذاشته باشند، گناهی ندارد. بهشرط اینکه خود را مزین و مرتب نکنند و درهرحال اگر خود را بپوشانند، برای آنها بهتر است. خداوند شنوا و داناست.
لَيْسَ عَلَى الْأَعْمَى حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى أَنْفُسِكُمْ أَنْ تَأْكُلُوا مِنْ بُيُوتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ آبَائِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أُمَّهَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ إِخْوَانِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخَوَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَعْمَامِكُمْ أَوْ بُيُوتِ عَمَّاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخْوَالِكُمْ أَوْ بُيُوتِ خَالَاتِكُمْ أَوْ مَا مَلَكْتُمْ مَفَاتِحَهُ أَوْ صَدِيقِكُمْ لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَأْكُلُوا جَمِيعًا أَوْ أَشْتَاتًا فَإِذَا دَخَلْتُمْ بُيُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَى أَنْفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةً كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ ﴿61﴾
اشکال شرعی و مانعی ندارد، اگر نابینا و لنگ و مریض در خانه شما غذا صرف کنند؛ و همچنین مانع و اشکال شرعی ندارد، اگر بدون اذن و اجازه در خانه خودتان یا خانه پدرانتان و خانه مادرانتان و خانه برادرانتان و خانه خواهرانتان و خانه عموهایتان و یا خانه عمههایتان یا خانه داییهایتان و یا خانه خالههایتان یا خانهای که کلیدش در اختیار شماست و یا از خانه دوستان مورد وثوقتان، غذا صرف کنید. خواه بهصورت فردی و یا بهصورت دستهجمعی. (این نکته را فراموش نکنید) هرگاه به منزل کسی وارد شدید، به اهل خانواده سلام کنید، البته سلام خدایی و اسلامی. این موارد از احکام الهیاند که برای شما بیان شد. امید است با عقلانیت با این قضایا برخورد کنید.
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِذَا كَانُوا مَعَهُ عَلَى أَمْرٍ جَامِعٍ لَمْ يَذْهَبُوا حَتَّى يَسْتَأْذِنُوهُ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ أُولَئِكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿62)
مؤمنان صادق و واقعی کسانی هستند که به خدا و رسول خدا (ص) ایمان آورده و درهرحال مخلصانه و فرمانبردارانه در خدمت رسول خدا (ص) هستند و بدون اجازه و اذن رسول خدا (ص) هر گز میدان و کنار پیامبر را خالی نمیکنند. کسانی که کارهای خود را با اجازه رسول خدا (ص) انجام میدهند، مؤمن به خدا و رسولاند. ای رسول اگر مؤمنین از شما برای رتقوفتق کارهای خود از شما اجازه گرفتند، هرکس را که صلاحدیدید، اجازه دهید و اگر اشتباهی کردند، از خداوند برای آنها درخواست استغفار و عفو کنید. خداوند غفور و رحیم است.
لَا تَجْعَلُوا دُعَاءَ الرَّسُولِ بَيْنَكُمْ كَدُعَاءِ بَعْضِكُمْ بعضاً قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الَّذِينَ يَتَسَلَّلُونَ مِنْكُمْ لِوَاذًا فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿63)
در محاورات روزانه با پیامبر مثل سایر افراد برخورد نکنید. جایگاه پیامبر مستثنی است. حرکت نامناسبِ خارج از اخلاق انجام ندهید. با رسول خدا (ص) حیله نکنید. هرکس با رسول خدا (ص) مخالفت کند و جایگاهش را احترام نکند، باید از عذاب خداوند بترسد. قطعاً خداوند آنها را محاکمه خواهد کرد و تمامی نقشههایشان را برملا خواهد نمود.
أَلَا إِنَّ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قَدْ يَعْلَمُ مَا أَنْتُمْ عَلَيْهِ وَيَوْمَ يُرْجَعُونَ إِلَيْهِ فَيُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿64)
آگاه باشید هر آنچه در آسمانها و زمین است، در قبضه قدرت خداست و هر آنچه در آسمانها و زمین میگذرد و شما انجام میدهید، خداوند به آن آگاه است و میداند. همه شما روزی بهسوی خداوند خواهید رفت و آنچه را در دنیا انجام دادهاید، به شما نشان داده خواهد شد. خداوند بر همهچیز و همه کارها علیم و خبیر است.
*** توضیح و تفسیر آیات و نتایج درس***
توضیح آیه 59: این آیه به وظیفه پدران و مادران اشاره دارد. در آیه 58 درس قبل بیان کردیم، اطفال غیر بالغ در 3 وقت (قبل از نماز صبح، وقت استراحت ظهرها و بعد از نماز عشاء) حق ورود به استراحتگاه والدین خود را ندارند. در آیه 59 به والدین اعلامشده فرزندان بالغ شما هم باید با اجازه وارد منزل شوند. روح این دستورات، ادب و اخلاق و تربیت است. خوشا به حال خانوادههایی که عامل به این توصیهها هستند.
توضیح آیه 60: حکم این آیه مستثنی از دستورات قبل است؛ که بحثِ چشمچرانی و نظر و رعایت عورات و حجاب بود و همه و همه به این دلیل بود افراد نامحرم بدن و عورت یکدیگر را نبینند زیرا شیطان آنها را دچار وسوسه خواهد کرد. در این آیه زنان سالخورده و پیر و افتاده که عاری از امیال دنیوی و مسائل جنسی باشند، از قانون و قواعد مارالذکر استثناء هستند.
توضیح آیه 61: در خصوص سبب نزول آیه 61 روایات مختلفی ذکرشده است. اولین روایت این است اصحاب رسول خدا (ص) زمانی که به جنگ و جهاد میرفتند، کلید منازل خود را به نابینایان و معلولین و افراد مریض و خانهنشین و فامیلان خود میدادند و به آنها میگفتند: اگر وارد منزل شدید، میتوانید از موجودی منزل استفاده کنید.
معهذا و ضمن اجازه به مصرف کردن موجودی منزل، افراد مورداشاره حاضر به استفاده و خوردن نبودند. این آیه نازل و اجازه عمومی داده شد که استفاده از اموال مورداشاره در آیه بلااشکال است.
توضیح آیه 62: در این آیه به مسئله خروج از مجالس و منازل و جلسات پرداختهشده است. بحث اذن ورود به منازل را درآیات قبل عرض کردیم. موضوع این آیه اذن خروج است. ادب به ما میگوید: همچنان که در وارد شدن باید اذن و اجازه بگیریم، در خروج هم ادباً اذن لازم است. بخصوص اگر حضورْ در خدمتِ رسولِ خدا (ص) باشد، برای افراد حاضر در خدمت رسول خدا (ص) لازم است در امور مختلف حتی رفتن به سفر و کارهای خیر از رسول خدا (ص) اذن بگیرند و درخواست توفیق را بنمایند.
توضیح آیه 63: در این آیه، ادب صحبت و صدا کردن پیامبر اسلام (ص) را به ما نشان میدهد. اعراب عصر نبوت به عادت فرهنگ جاهلی، زمان صدا کردن رسول خدا (ص) میگفتند: یا محمد یا ابالقاسم. این آیه نازل شد که جایگاه پیامبر اسلام بالاتر و والاتر است و نباید خطاب با ایشان مثل خطاب فیمابین خودتان باشد. رعایت ادب لازم است. بیادبی نکنید خداوند از شما میرنجد و عذاب الهی شامل حال شما خواهد شد.
توضیح آیه 64: این آیه که آخرین آیه سوره مبارکه نور است اثباتکننده قدرت و سلطه الهی است که بر آسمانها و زمین و انسانها و اعمال و اقوال و اسرار و آشکار «مَا فِی السَّموَاتِ وَ مَا فِی الْاَرْضِ» مسلط و آگاه است و هر آنچه را انجام دهیم، خداوند آگاه و خبیر است و بر ماست هوشیار اقوال و اعمال خود باشیم.
*****نتیجــه سوره مبــارکه نور*****
آنچــــه از سوره مبـــــارکه نور یاد گرفتـــیم عبــارت بود از:
1-مجازات زنا
2-مجازات افتراء (نسبت دادن زنا به دیگران)
3-بحث قذف و متهم کردن زن از سوی شوهرش
4-جریان افک و برائت امالمؤمنین عایشه (رض)
5-آداب آمدورفت به منزل دیگران
6-نهی از نگاه نامحرم و چشمچرانی
7-تذکر به زنان در خصوص رعایت پوشش درست و شرعی
8-صدور امر به مؤمنین در ازدواج دادن دختران و زن گرفتن برای پسران
9-بحث کسانی که علاقه به ازدواج و گرفتن همسر دارند ولی امکانات مالی ندارند. باید مدتی صبر کنند و عفت را نگهدارند
10- اعمال نیک بدون ایمان، چون سرابی در کویر است.
11-بحث آمدورفت اطفال غیر بالغ و افراد بالغ به استراحتگاه والدین و محل زندگی آنها
12-رعایت ادب با پیامبر اسلام (ص) در آمدورفت و صحبت کردن
ربنا تَقَبَّلْ منّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ وَتُبْ عَلَینَآ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ
وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين