روز سه‌شنبه مورخ 26/ دی /1391 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملا قادر قادری در مسجد قباء پاوه درس دویست و هفتم از سلسله درسهاي تاريخ ،سيره ، قصص ، وصايا و عقيده (درس بیست و نهم عقايد اسلامي «توسل» ) ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان مباحث ديني درج شده است .
مجموعه درسهای ارائه شده پیرامون عقايد اسلامي
توســـط حــاج ماموستا ملا قادر قادري
درس دویست و هفتم از كلاسهاي هفتگي مسجد قباء پاوه
درس بیست و نهم « عقايد اسلامي »
*************
* موضوع درس *
توسل
بحمدلله و المنه کلیات دروس عقاید به اتمام رسید ولی به نظر اينجانب آگاهي از بعضی از حواشی مربوط به اصول اعتقادی مسلمین که در عصر ما بیشتر در مجالس و محافل تکرار می‌شوند و در کتابهای کلامی ما در گذشته کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند ، جزو نیاز مبرم است و ذکر و بیان آنها را لازم دیدم. لهذا در دو ماه باقیمانده از سال 1391 به قسمتی از این مطالب که جزو ضروریات زمان ما هستند اشاره میکنم از جمله بحث توسل ، رده ، معراج ، نداء ، نفاق ، نذر به اموات ، ذبح شرعی ، قضاء و قدر ، دعا و ..از درگاه حق سبحان خواهانم به حقیر توان بیان آنها را به نحوی که مورد رضایت حضرت ایشان است عطا فرماید .
لازم است اول به معنی توسل از نظر لغت و شرع اشاره کنم به این امید که توضیح مفهوم توسل در فهم موضوع موثر واقع شود . توسل و وسیله در لغت به معنی واسطه ، سبب ، مرتبه و مقام است و در شرع توسل یعنی وسیله جستن و عمل صالح خود و یا افراد صالح را وسیله قرار دادن است ( مثلاً فرد بگوید خدایا به خاطر خدمت صادقانه‌ای که به فقراء و یا والدین خود کرده‌ام یا به خاطر مقام رسول الله(ص) و یا به خاطر فلان ولی و عبد صالح از گناهان من چشم پوشی فرما) این گفتگو با خدای متعال را توسل گویند . خداوند متعال در قرآن کریم در آیه 35 سوره مبارکه مائده می فرماید : « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَجَاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ » ( ای مومنین تقوا را پیشه کنید و برای تقرب به خدا وسیله بجویید و در راهش جهاد کنید امید است رستگار شوید ) . علماء ، فقهاء و بزرگان دین در اعصار مختلف به این حجت ، الوسیله که بصورت عموم ذکر شده در خصوص وسیله و نوع آن اختلاف نظر داشته و دارند و به سه طریق اظهار نظر کرده‌اند . گروهی میگویند مراد به وسیله ، جهاد ، قرآن و عمل صالح است و بعضی معتقدند مراد ، ایمان و عمل صالح و صله رحم و اخلاص ودعای افراد صالح و مقام پیامبراسلام (ص) است در حال حیات و جمعی وسیله را تعمیم کرده‌اند و میگویند وسیله مورد نظر یعنی ایمان و عمل صالح و جهاد و مقام پیامبران و صلحاء امت در حال حیات و بعد از ممات . در یک کلام جمعی وسیله را عام و میدان توسل را وسعت داده‌اند و معتقدند به هرآنچه انسان را به خدا نزدیک کند میشود به آن توسل کرد از جمله : عمل صالح و جهاد و قرآن و پیامبران و اصحاب و ائمه و افراد صالح و علماء و مشایخ در حال حیات و بعد از رحلت و فوت . طرفداران این دیدگاه ، اهل طریقت و بزرگان صوفیه و عرفا از اهل سنت و آقایان اهل تشیع اند . گروه دوم توسل را فقط در حد دعا و عمل صالح قبول دارند و توسل افراد را فقط به پیامبر اسلام و افراد معدودی آن هم در زمان حیات تأييد ميكنند و توسل را به سایر افراد تعمیم نمی دهند و قبول ندارند بلکه آن را گناه و بعضاً شرک می دانند ، حامی این طرز تفکر بلکه بانی این دیدگاه شیخ ابن تیمیه و افراد همفکر ایشان چون محمدبن عبدالوهاب و شوکانی و اشخاص دیگری که همفکر این جمع هستند ، مي باشند. گروه سوم توسل جستن به وسیله ایمان ، قرآن ، جهاد و عمل صالح و همچنین ، توسل به پیامبر اسلام (ص) و افراد صالح را جایز می دانند چه در زمان حیات و چه بعد از ممات . نظر این گروه این است توسل قبول ولی مشروع و محدود و پیروان این دیدگاه افرادی هستند از اهل سنت چون امام مالک ، شیخ سبکی ، امام نووی ، قسطلانی ، سمهودی و ابن حجر مکی و غیره ...
** نکات و نتایج درس **
1- امام نووی بعد از بیان قصه مشهور عُتبی ابیاتی را آورده است از جمله به پیامبر اسلام می فرماید : « انتَ الشفیعُ الذی تُرجی شفاعتُه علی الصراطِ اذا ما زلتِ القدمُ » ( تو شافعی هستید که شفاعتت مورد تقاضاست که درروی پل (صراط) زمانی که پاها در حال لغزش هستند مرا شفاعت کن) استنباط این است توسل به پیامبر اسلام بعد از رحلت یک امر مشروع است.
2- دکتر رمضان بوطی می‌گوید : در ملاحظه حیات رسول الله (ص) و حیات اصحابش به این نتیجه رسیدم توسل به رسول الله در زمان حیات و بعد از ممات جایز است .
3- شیخ آلوسی در تفسیرش (روح المعانی) ذیل آیه 35 سوره مائده بعد از توضیح و تفصیل و تحلیل در خصوص توسل آورده است در توسل جستن به مقام پیامبر اسلام (ص) مانعی نمی بینم چه در حال حیات و چه بعد از رحلت آن بزرگوار و اضافه کرده است توسل جستن به مقام غیر پیامبر اسلام در پیشگاه خداوند مانعی ندارد .
4- ابن حجر مکی درکتاب«صواعق» به نقل ازامام شافعی دو بیت ذیل را ذکرکرده است استنباط این است امام شافعی نیزتوسل به افراد صالح را در زمان حیات و بعد از فوت جایز شمرده است «آلُ النَّبـیِّ ذَریـعَتی وَ هُـم إلَیهِ وَسیـلَتی أرجُو بِهِـم أُعطَی غَداً بِیَدِ الیَمینِ صَحیـفَتی» (آل بیت رسول خدا وسیله و امید من هستند و من آنها را در پیشگاه خداوند وسیله قرار می دهم به این امید پرونده‌ام در روز قیامت به دست راستم تسلیم شود).
5- درخواست دعا از افراد صالح جامعه و درخواست شفاعت در روز رستاخیز از محضر پیامبر عظیم الشان(ص) به اتفاق کلیه فرق اسلامی جایز و مقبول است . در این ایام که مصادف با ماه ولادت پیامبر بزرگوار است از درگاه خداوند متعال خاضعانه و خاشعانه خواستاریم همه ما را مورد کرم خود و شفاعت رسول گرامی اسلام قرار دهد .
6- نتیجه نهائی : اعتقاد به توسل یک امر دینی و عقیدتی است و توسل جستن به پیامبر عظیم الشان در حال حیات و بعد از رحلت ایشان جایز ، مقبول و مطلوب است و به غیر پیامبر اسلام در حال حیات همچنانکه خلیفه دوم (رض) به حضرت عباس عموی پیامبر اسلام (ص) در امر استسقاء توسل کردند نیز امری است مشروع و مقبول و بعد از فوت افراد صالح در صورتیکه به عقیده توحیدی انسان مومن ، خدشه وارد نشود و حدود و قدرت و اثر خداوند متعال به دیگران واگذار نشود و افراد در بیان جملات و کلمات بفهمند چه میگویند و حریم ها را خوب تشخیص دهند از نظر جمهور فقهاء ما ، بـلامانـع است .
« وصلی الله علی سيدنا محمد و آله و اصحابه اجمعین »
این مطلب را به اشتراک بگذارید
• لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
• نظرات شما پس از بررسی و بازبینی توسط گروه مدیریت برای نمایش در سایت منتشر خواهد شد.
• در صورتی که نظر شما نیاز به پاسخ دارد، پاسخ خود را در ذیل همان موضوع دنبال فرمایید.
• از نوشتن دیدگاهایتان با حروف فینگلیش جدا" خودداری کنید .